Olbrzymi mur obronny sprzed ponad 5 tysięcy lat odkryli naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego prowadzący wykopaliska w Izraelu. Może to oznaczać, że miasta południowego Lewantu powstały wcześniej niż do tej pory sądzono.
Prace na stanowisku Tel Erani krakowscy archeolodzy rozpoczęli pięć lat temu. Ich ówczesne znaleziska pokazały, że społeczność zamieszkująca te tereny była na dużo wyższym poziomie organizacji niż uprzednio sądzono. Największym tegorocznym sukcesem jest odkrycie muru o grubości około 11 metrów.
– Jest to potężna konstrukcja wykonana z cegły mułowej. Z całym przekonaniem mogę powiedzieć, że to najstarsza tego typu budowla w Izraelu. Szacujemy, że wzniesiono ją około 3300 lat przed naszą erą i jest kolejnym dowodem, że Tel Erani jeszcze przed przybyciem Egipcjan było dobrze rozwiniętym ośrodkiem. To także pozwala nam z dużą dozą prawdopodobieństwa odrzucić pogląd mówiący o impulsie egipskim prowadzącym do powstania pierwszych miast w Lewancie – wyjaśnia szef ekspedycji prof. Krzysztof Ciałowicz, kierownik Zakładu Archeologii Egiptu i Bliskiego Wschodu UJ.
W lipcu prace wykopaliskowe były też kontynuowane w miejscu, w którym badacze już wcześniej odkryli ślady obecności przybyszów znad Nilu, takie jak chociażby piece o typowej egipskiej konstrukcji i duże ilości fragmentów form do wypieku egipskiego chleba. Dziś już wiadomo, że były one wytwarzane z lokalnej gliny, ale na pewno przez budowniczych znad Nilu. Z kolei niektóre przedmioty krzemienne również powstały na tym terenie, ale z surowców importowanych z Egiptu. Zdaniem naukowców, to niezbite dowody na stały pobyt Egipcjan w południowym Lewancie. Pozostaje pytanie, jak liczna była ta grupa.
– Aby móc określić, jaki był zasięg obecności egipskiej na Tel Erani, planujemy w przyszłym roku poszerzyć zakres naszych działań. W tym momencie w jednym z wykopów natrafiliśmy na pozostałości budynku pełniącego funkcje mieszkalno-magazynowe z zachowanym podziałem na pomieszczenia oraz dobudówką, w której mogła znajdować się klatka schodowa. Mieścił się tam również dziedziniec, gdzie z jednej strony składowano importowane dobra a z drugiej produkowano typowo egipskie pieczywo. Odkryliśmy tam dużą liczbę tokenów, niewielkich przedmiotów będących umownym zapisem zawieranych transakcji lub poszczególnych towarów oraz przedmioty świadczące o wymianie handlowej z północnym Izraelem czy Jordanią – informuje jeden z archeologów Marcin Czarnowicz.
Tel Erani znajduje się na terenie dzisiejszego Izraela. Stanowisko badane przez zespół z IA UJ zlokalizowane jest w pobliżu miasta Kiriat Gat i zajmuje około 26 ha. Projekt finansowany jest z grantu Narodowego Centrum Nauki i realizowany przy współpracy badaczami z Uniwersytetu Ben Guriona w Berszewie, Israel Antiquities Authority oraz Uniwersytetu w Buenos Aires. Na miejscu wspierają ich również badacze z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk. Badania będą kontynuowane w roku 2019 i 2020.
MK
(Źródło: UJ)