Aktualności
Badania
15 Lipca
Źródło: www.uj.edu.pl
Opublikowano: 2024-07-15

Archiwalne mapy pomocne w identyfikacji cennych przyrodniczo lasów

Archiwalne mapy w połączeniu ze współczesnymi danymi satelitarnymi mogą stanowić kluczowe źródło informacji w identyfikacji obszarów cennych przyrodniczo – wykazali naukowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. W ten sposób udało się określić położenie lasów w Karpatach, które w pierwszej kolejności należy wziąć pod uwagę pod kątem planowanego poszerzania obszarów chronionych.

Zgodnie z unijną Strategią na rzecz bioróżnorodności 2030 państwa powinny nie tylko lepiej chronić tereny cenne przyrodniczo, lecz także objąć ochroną te z nich, które cechuje największy potencjał odtworzenia naturalnych siedlisk. Pierwszym krokiem jest jednak wskazanie obszarów, które najlepiej nadają się do tego celu.

Badania przeprowadzone przez naukowców Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie we współpracy z Lasami Państwowymi, Uniwersytetem Humboldtów w Berlinie oraz Uniwersytetem Vermontu (USA) pokazały, że mapy topograficzne z XIX wieku mogą być niezwykle przydatne do wyznaczenia nieobjętych dotąd ochroną cennych przyrodniczo lasów. Był to bowiem w Europie okres, gdy w wielu regionach lasy osiągnęły minimalny zasięg wskutek wcześniejszego, wielowiekowego wylesiania na cele rolnicze oraz ciągle utrzymującej się presji rolnictwa. Oznacza to, że tereny przedstawione na dziewiętnastowiecznych mapach jako lasy były zapewne zalesione od wielu wieków.

Jednocześnie dziewiętnastowieczne mapy cechowały się już wysoką jakością kartograficzną, wiernie prezentując rozmieszczenie lasów w tym okresie. Pozwala to na porównanie informacji z map dziewiętnastowiecznych ze współczesnymi opracowaniami kartograficznymi oraz danymi satelitarnymi i na wskazanie tych obszarów, które cechują się trwałością lasów sięgającą co najmniej 170 lat, a zapewne znacznie dłuższą.

Badania zrealizowane na terenie polskiej części Karpat jednoznacznie wskazały, że lasy, które były niezmienne widoczne zarówno na mapach topograficznych w XIX i XX wieku oraz na najnowszych danych satelitarnych, cechowały się wyraźnie wyższym wiekiem drzewostanów, a także bardziej zróżnicowanym składem gatunkowym niż pozostałe lasy karpackie, z których wiele powstało dopiero w drugiej połowie XX wieku, na obszarach wcześniej użytkowanych rolniczo. To właśnie wśród lasów trwających od XIX w. powinniśmy szukać najcenniejszych kompleksów leśnych, które dotąd nie były chronione.

Wyniki badań z Karpat wykazały, że obecnie około 50% takich lasów ciągle nie podlega ochronie. Dzieje się tak na przykład na obszarze postulowanego od dawna Turnickiego Parku Narodowego. Bez wątpienia w lasach cechujących się znaczną trwałością powinny być przeprowadzone dalsze, bardziej szczegółowe analizy, aby jak najszybciej objąć ochroną najcenniejsze z nich.

Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Conservation Letters.

Mariusz Kopiejka, źródło: UJ

Dyskusja (0 komentarzy)