Naukowcy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego znajdują się w międzynarodowym zespole autorskim, który opublikował artykuł dotyczący kierunków rozwoju i aktualnego stanu zaawansowania wysokosprawnej chromatografii cieczowej w tzw. odwróconym układzie faz. Opublikowało go najwyżej notowane czasopismo z zakresu nauk ścisłych i przyrodniczych – „Chemical Reviews”.
Obszerny artykuł na temat charakterystyki i oceny jakości wypełnień oraz kolumn chromatograficznych współautorstwa dr Magdaleny Skoczylas i prof. dr. hab. Bogusława Buszewskiego z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz prof. dr. hab. Tomasza Bączka i prof. dr. hab. Romana Kaliszana z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego ukazał się w szóstym tegorocznym numerze pisma. Skład międzynarodowego zespołu autorskiego uzupełniają: dr Petar Żuvela i prof. Ming Wah Wong z National University of Singapore, prof. J. Jay Liu z Pukyong National University, Busan (Korea) oraz prof. Karoly Heberger z Institute of Chemistry, Hungarian Academy of Sciences, Budapeszt (Węgry).
Opublikowany artykuł ma charakter szczegółowej analizy kierunków rozwoju i aktualnego stanu zaawansowania najbardziej popularnej w naukach ścisłych i przyrodniczych, w tym w naukach o materiałach, żywności, biomedycznych i środowiskowych, wysokosprawnej chromatografii cieczowej w tzw. odwróconym układzie faz (Reversed-Phase High-Performance Liquid Chromatography (RP-HPLC). Przy zastosowaniu tej chemicznej metody analitycznej przeprowadza się aktualnie ponad 90% wszystkich rozdzieleń analitów – zarówno syntetycznych, jak i naturalnych. Swą popularność RP-HPLC zawdzięcza względnej prostocie i faktowi, że dostarcza wiarygodnych, powtarzalnych wyników oznaczeń oraz wykorzystuje stosunkowo niedrogie i łatwe w obsłudze oprzyrządowanie. Dzięki powszechnej automatyzacji, analizy RP-HPLC mogą być prowadzone praktycznie bez nadzoru i to dla wielu próbek, badanych w rożnych warunkach procesu separacyjnego, nawet przez stosunkowo mniej wykwalifikowany personel. Aktualnie dostępnych handlowo jest ponad 600 column do RP-HPLC. Niektóre z nich bardzo różnią się pod względem jakości i selektywności. Często dwie podobne kolumny RP-HPLC nie są tak samo przydatne do wymaganego rozdzielenia analitów, zaś dotychczas chemicy nie dysponują uniwersalną kolumną RP-HPLC, nadającą się do zróżnicowanych strukturalnie analitów. Zmusza to laboratoria analityczne do gromadzenia wielu różnorakich kolumn. Dlatego racjonalny wybór kolumn jest zasadniczym etapem opracowywania potrzebnej metody RP-HPLC, zwłaszcza ponieważ złożoność analizowanych próbek stale wzrasta. Racjonalny wybór odpowiedniej kolumny jest procesem złożonym. Głównym powodem jest to, że poza powszechnymi w chromatografii oddziaływaniami międzycząsteczkowymi analitów, typu sił dyspersyjnych (Londonowskich), poszczególne kolumny mogą także wykazywać unikatowy charakter dzięki specyficznym oddziaływaniom polarnym, wiązaniom wodorowym i oddziaływaniom typu EPD-EPA (Electron pair donor – Electron pair acceptor). Oddziaływania te mogą zmieniać się w zależności od rodzaju upakowania kolumny, ilości oraz rodzaju resztkowych grup silanolowych, skuteczności procesu ich neutralizowania (tze. End-capping), gęstości wiązania ligandów na powierzchni ziaren matrycy fazy stałej, rozmiaru tych ziaren i porów w nich występujących. W efekcie, sprawność układów rozdzielczych typu RP-HPLC zmienia się często w zależności od wybranej kolumny. Dlatego potrzebna jest szeroka wiedza w tej skomplikowanej problematyce i metody pozwalające na obiektywne (najlepiej w kategoriach ilościowych) porównywanie kolumn i ich właściwą selekcję. Dyskutowana praca miała na celu przedstawienie wszechstronnej, autorytatywnej, miarodajnej, krytycznej i czytelnej monografii do tego celu, uwzględniając najbardziej istotne publikacje na temat charakterystyki i selekcji kolumn, które ukazały się w ostatnim czterdziestoleciu. Autorzy zaproponowali też perspektywy rozwoju tematyki badawczej, polegające na integracji współczesnych metod symulacji molekularnych (dynamika molekularna i Metoda Monte Carlo) z minimalnymi wymogami eksperymentalnymi w celu opracowania bez mała „Experiment-free” metodologii wyboru kolumn.
Czasopismo „Chemical Reviews” , wydawane przez Amerykańskie Towarzystwo Chemiczne, posiada najwyższy współczynnik oddziaływania (Impact Factor = 52,613) wśród czasopism z zakresu nauk ścisłych i przyrodniczych i zajmuje czwarte miejsce na aktualnej liście rankingowej Journal of Citation Reports, obejmującej 12 271 periodyków. Wyższe IF mają jedynie trzy czasopisma publikujące wyniki badań klinicznych i zalecenia terapeutyczne, mianowicie „CA – A Cancer Journal for Clinicians” (IF = 244,585!), „New England Journal of Medicine” (IF = 79,258) oraz „The Lancet” (IF = 53,254).
Źródło: GUMed