Opracowaniem pierwszego w Polsce kwestionariusza pozwalającego ocenić ryzyko żywieniowe seniorów zajął się naukowiec z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Badania dr. Roberta Gajdy z Katedry Żywienia Człowieka UPWr prowadzone są we współpracy z Wrocławskim Centrum Rozwoju Społecznego. Autorska ankieta do identyfikacji czynników ryzyka żywieniowego zawiera 107 pytań. Dotyczą one czynników ryzyka żywieniowego, tj. zmiany masy ciała, spożycia żywności, sposobu żywienia, problemów fizjologicznych, adaptacyjnych i społecznych utrudniających zachowanie racjonalności żywieniowej. Są skierowane do osób w wieku 65+. Kwestionariusze trafią do około pół tysiąca seniorów z Wrocławia i powiatu wrocławskiego, a u co piątego badanie zostanie powtórzone po 4 tygodniach w celu walidacji.
Nie istnieje polski kwestionariusz do badania ryzyka żywieniowego seniorów mieszkających w społeczności lokalnej. Dietetycy i lekarze opierają się najczęściej na kwestionariuszu opracowanym w Kanadzie, który zawiera na przykład pytania o puddingi, praktycznie nieobecne w tradycyjnej, polskiej kuchni, tofu czy fasolę w sosie, równie rzadkie w codziennym żywieniu polskiego seniora – wyjaśnia dr Robert Gajda.
Dodaje, że ryzyko żywieniowe w badanej grupie wiekowej staje się coraz ważniejsze – polskie społeczeństwo starzeje się, zaś sposób żywienia jest istotną częścią profilaktyki chorób cywilizacyjnych, a co za tym idzie – oceny stanu zdrowia seniorów.
Ryzyko niedożywienia osób starszych szacuje się na ok. 18,8% w szpitalach, 18,5% w domach opieki oraz 5,2% w środowisku lokalnym. Jest to pojęcie bardziej ogólne i dotyczy czynników związanych z problemami żywieniowymi, które nie muszą świadczyć o niedożywieniu, ale jeżeli nie zostaną one usunięte, mogą stać się jego przyczyną – tłumaczy wrocławski naukowiec.
Dr Gajda jest autorem pierwszej polskiej publikacji prezentującej wyniki z tego zakresu badawczego żywienia człowieka – oszacował, że w Polsce to ryzyko wynosi aż 77,5%. Wynik ten bazuje jednak na badaniu przeprowadzonym w oparciu o kanadyjski kwestionariusz SCREEN-14. Dlatego, aby go zweryfikować, opracował rzetelne narzędzie, które uwzględnia lokalną specyfikę. Kwestionariusz jest pierwszym etapem działania, kolejne obejmują m.in. identyfikację zagrożeń zdrowotnych i społecznych wynikających z ryzyka żywieniowego polskich seniorów i w rezultacie opracowanie strategii eliminacji czynników odpowiadających za to ryzyko.
Z raportu Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że na koniec 2020 r. liczba osób w wieku 60 lat i więcej wyniosła w Polsce 9,8 mln i w stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się o 1,0 proc. Z 9,8 mln osób 60+ nie pracowało zawodowo 85,5% (8,1 mln), utrzymując się z emerytury lub renty. Wśród pracujących 38,7 proc. posiadało prawo do emerytury. Świadczenia socjalne w gospodarstwach domowych składających się wyłącznie z seniorów stanowiły 84,7% dochodów rozporządzalnych. W ubóstwie skrajnym znajdowało się 4,3 proc. seniorów w takich gospodarstwach, co oznacza wzrost o 0,6 pp w porównaniu z rokiem 2019. Według prognozy GUS, liczba ludności w wieku 60 lat i więcej w Polsce w roku 2030 ma wzrosnąć do poziomu 10,8 mln, a w 2050 r. wyniesie 13,7 mln.
źródło: UPWr