Nad nowatorskimi rozwiązaniami w zakresie wykorzystania pozostałości leśnych w regionie Morza Bałtyckiego pracują naukowcy z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN.
Ilość niewykorzystanych pozostałości biomasy leśnej w postaci kory, igliwia czy szyszek w krajach regionu Morza Bałtyckiego jest ogromna. Według szacunkowych prognoz ich pozyskanie tylko w Polsce może sięgnąć do końca tej dekady 2,3 mln metrów sześciennych rocznie. Obecnie najczęściej używane są jako produkty o niskiej wartości, np. do produkcji zielonej energii. Ale ich zastosowań może być znacznie więcej, co próbują wykazać naukowcy skupieni w międzynarodowym konsorcjum CEforestry. Ich zdaniem z biomasy leśnej można izolować związki również o wysokiej wartości. Od stycznia pracują oni nad opracowaniem nowych i innowacyjnych rozwiązań (zgodnych z koncepcją gospodarki o obiegu zamkniętym) w leśnictwie oraz nowatorskimi rozwiązaniami w zakresie wykorzystania pozostałości leśnych.
Wyniki naszych prac przyniosą korzyści gospodarce leśnej o obiegu zamkniętym i przedsiębiorstwom zainteresowanym udoskonalaniem zrównoważonych nowatorskich produktów – zapowiada dr hab. Marzena Smol z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, jednego z członków projektu.
Sojusz łączy 12 partnerów i 17 członków stowarzyszonych z pięciu krajów: Polski, Łotwy, Litwy, Finlandii i Szwecji. Liderem przedsięwzięcia jest Szwedzki Uniwersytet Rolniczy w Umeå.
Założeniem projektu jest przedstawienie koncepcji cyrkularnego wykorzystania strumieni pobocznych z przemysłu leśnego i drzewnego. Każdy z partnerów podejmuje szereg działań praktycznych, które realizowane są w pewnym stopniu niezależnie od siebie – informuje dr hab. Marzena Smol.
Jako przykład podaje dwa zespoły, które zajmują się ekstraktami sosnowymi. Konsorcjanci z Litwy, którzy opracowują nowe receptury analogów mięsa, wykorzystują te ekstrakty jako środek konserwujący oraz nadający smak. Z kolei naukowcy z Finlandii mają za cel stworzyć ekstrakty sosnowe o działaniu biobójczym. Testują je jako produkt przede wszystkim przemysłowy, do zastosowania w papiernictwie oraz – w specyficznych przypadkach – do czyszczenia układów kanalizacyjnych w oczyszczalniach ścieków. Obie grupy produkują zatem niezależnie dwa warianty ekstraktów sosnowych, każda na potrzeby określonych przez siebie zastosowań.
Kierowana przeze mnie Pracownia Surowców Biogenicznych w IGSMiE PAN odpowiada za opracowanie modelu biznesowego GOZ dla proponowanych rozwiązań zagospodarowania pozostałości biomasy leśnej. Przedstawimy rekomendacje dotyczące wykorzystania bocznych strumieni leśnych w krajach regionu Morza Bałtyckiego do spełnienia celów strategii UE w zakresie Zielonego Ładu, gospodarki o obiegu zamkniętym UE i biogospodarki tych państw – wyjaśnia badaczka.
W ramach projektu CEforestry planowana jest wymiana informacji między zespołami, jak również wspólne testowanie otrzymanych ekstraktów w różnych zastosowaniach. Wszystko po to, by odpowiednio dopracować formułę ekstraktu i zaproponować najkorzystniejsze rozwiązania dla konkretnego celu. Pozostałe zespoły odpowiadają m.in. za realizację badań mikrobiologicznych, prowadzenie działań informacyjnych, wykonywanie analiz rynku itp. Końcowym efektem będą wysokojakościowe produkty z niewykorzystanych pozostałości biomasy leśnej o niskiej wartości.
Konsorcjum opiera się na współpracy naukowców, małych i dużych przedsiębiorstw oraz innych podmiotów, a efekty naszych badań zostaną zademonstrowane w obiektach pilotażowych – kończy dr hab. Marzena Smol, która w instytucie prowadzi interdyscyplinarne badania z zakresu zarządzania i inżynierii środowiska, dotyczące innowacyjnych technologii odzysku surowców, wody, oczyszczania ścieków, gospodarki odpadami zgodnie z założeniami GOZ.
Budżet projektu wynosi przeszło 2,3 mln euro. Krakowski instytut otrzymał z tej puli prawie 120 tys. euro. Realizację przedsięwzięcia zaplanowano do grudnia 2025 roku.
MK