Centrum Badań nad Uchodźstwem i Emigracją powstaje na Politechnice Koszalińskiej. Jednym z celów jednostki ma być popularyzowanie wiedzy o Polonii, Polakach i osobach polskiego pochodzenia z różnych regionów świata.
Projekt realizują naukowcy z Wydziału Humanistycznego Politechniki Koszalińskiej pod kierunkiem dr. hab. Michała Polaka. Powstająca jednostka będzie prowadzić działalność naukową nakierowaną na badanie przeszłości i obecnego stanu polskiego uchodźstwa i emigracji w różnych regionach świata. Drugim celem jest popularyzowanie wiedzy o Polonii, Polakach i osobach polskiego pochodzenia poprzez opracowywanie materiałów źródłowych i udostępnianie ich szerszemu gronu.
Wszystko to służyć ma wyeksponowaniu dorobku koszalińskiego ośrodka badań nad uchodźstwem i emigracją oraz jego rozwój. Dzięki wieloletniej aktywności miejscowych badaczy pozyskano imponujące zbiory źródeł do badań nad działalnością Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, rządu RP na uchodźstwie i jego agend, licznych organizacji rządowych i społecznych na uchodźstwie, udziału przedstawicieli uchodźstwa polskiego w organizacjach i stowarzyszeniach międzynarodowych itp. Ponadto zebrano materiały dotyczące losów Polaków na uchodźstwie, w tym dzieci (także sierot) ewakuowanych z ZSRS w 1942 roku.
Liczne kontakty z instytucjami polskimi w kraju i za granicą, jak również zakupy indywidualne oraz pozyskiwanie dubletów pozwoliły zgromadzić szereg cennych i unikatowych publikacji naukowych i popularnych: edycji źródeł, wspomnień, autorskich monografii indywidualnych i zbiorowych, ikonografii czy dzieł artystycznych. Pozyskaliśmy również szereg roczników emigracyjnej prasy i periodyków, jak również jednodniówek i druków ulotnych. Zbiory te są obecnie nieskatalogowane i częściowo rozproszone, co uniemożliwia ich optymalne wykorzystanie zespołowe, a tym bardziej udostępnianie – tłumaczy dr hab. Michał Polak, kierownik projektu.
Wskazuje, że inicjatywa wychodzi naprzeciw potrzebom integracji społeczności Koszalina i regionu środkowego Pomorza, która napływała z różnych stron od 1945 r. Do polskiego Koszalina i na środkowe Pomorze, jako części obszaru tzw. ziem zachodnich i północnych, po II wojnie światowej dotarła liczna społeczność z utraconych w wyniku postanowień jałtańskich Kresów Wschodnich.
W ramach projektu, we współpracy z Archiwum Państwowym w Koszalinie, opracowany zostanie katalog zbiorów źródeł pozyskanych przez pracowników Wydziału Humanistycznego PK, jak również podarowanych przez partnerów krajowych i zagranicznych. Powstanie specjalny portal internetowy, którego celem będzie możliwie jak najpełniejsze zaprezentowanie zbiorów Centrum. Planowane są również dwie konferencje naukowe na temat stanu badań nad uchodźstwem niepodległościowym i wkładem badaczy koszalińskich w ten obszar nauki. Centrum będzie organizowało też wydarzenia edukacyjne i popularyzatorskie, m.in. w formie wystaw tematycznych czy publikacji.
Przedsięwzięcie zostało dofinansowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki kwotą 911 tys. zł. Zakończenie prac przewidziano na koniec października 2026 roku.
MK, źródło: PK