Ekspresja genów zegara biologicznego w podskórnej tkance tłuszczowej wiąże się z działaniem insuliny, a u osób otyłych jest niższa niż u tych z prawidłową masą ciała – wykazali naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie. O ich badaniach informuje czasopismo „Nutrition”.
Zegar biologiczny to okołodobowy zespół procesów biochemicznych zachodzących w organizmie. Rytm okołodobowy jest kontrolowany centralnie oraz przez zegary obwodowe w tkankach m.in. w podskórnej tkance tłuszczowej. Jest to oscylator, który pobudza ekspresję kolejnych genów kodujących białka odpowiedzialne za określone procesy biologiczne, w zależności od pory dnia czy nocy. Zmienność dobową wykazują m.in. geny regulujące wrażliwość na insulinę. To hormon zwiększający transport glukozy do wnętrza komórek, co z kolei obniża poziom glukozy we krwi. Insulinooporność jest obniżoną wrażliwością tkanek na działanie insuliny.
Sama w sobie nie jest chorobą, natomiast to stan, który może doprowadzić do ich rozwoju: przede wszystkim cukrzycy typu 2, ale też chorób układu krążenia, niektórych nowotworów czy chorób neurodegeneracyjnych – wymienia prof. Marek Strączkowski, kierownik Zakładu Profilaktyki Chorób Metabolicznych Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie, który zajmuje się badaniami nad patogenezą insulinooporności u osób z grup ryzyka cukrzycy typu 2.
Również wśród genów regulujących wrażliwość na insulinę znajdują się te wykazujące zmienność dobową, dzięki czemu wrażliwość tkanki tłuszczowej na insulinę jest największa koło południa, a najmniejsza koło północy. Badacze z IRZiBŻ PAN postanowili połączyć te zagadnienia. W tym celu przeanalizowali ekspresję genów zegarowych podskórnej tkanki tłuszczowej w odniesieniu do otyłości i wrażliwości na insulinę.
Grupę badaną stanowiło 38 osób z nadwagą lub otyłością. Zbadano je przed 12-tygodniowym programem redukcji masy ciała poprzez dietę oraz po nim. Grupę kontrolną stanowiło 16 osób z prawidłową masą ciała, zbadanych tylko w warunkach wyjściowych. Wrażliwość tkanek na insulinę analizowano za pomocą metody tzw. klamry metabolicznej, która współcześnie jest uznawana za najlepszą do oceny działania insuliny w organizmie.
Początkowo osoby otyłe miały niższą ekspresję genów zegara biologicznego w podskórnej tkance tłuszczowej niż osoby z grupy kontrolnej. Po redukcji masy ciała u badanych ta ekspresja wzrosła – raportuje badacz z IRZiBŻ PAN.
Chodzi szczególnie o dwa geny związane z działaniem insuliny: NR1D2 oraz DBP. Naukowcy wykazali, że mogą one być punktem wyjścia do kolejnych badań, już na hodowlach komórkowych, nad lepszym poznaniem patogenezy insulinooporności. Wyniki prac olsztyńskich badaczy opublikowało czasopismo Nutrition.
źródło: IRZiBŻ PAN