Czy dzieci, które chodzą do szkół i mieszkają w bardziej zielonych okolicach, uzyskują lepsze wyniki w nauce? Naukowcy z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego sprawdzili, czy rzeczywiście istnieje taka zależność.
Większość Europejek i Europejczyków zamieszkuje obszary miejskie, a ich dostęp do terenów zielonych jest ograniczony. Dwie główne teorie psychologii środowiskowej – teoria przywracania uwagi i teoria redukcji stresu – sugerują, że obserwacja przyrody poprawia uwagę i zmniejsza stres. Inna koncepcja zakłada, że dzieci mieszkające i uczące się na terenach zielonych mają wyższe osiągnięcia w nauce, co przekłada się na lepsze szanse życiowe.
Do tej pory dysponowaliśmy jednak badaniami przeprowadzonymi głównie w USA. Postanowiliśmy sprawdzić, czy takie zależności między bardziej zieloną okolicą a lepszymi wynikami w nauce istnieje taka zależność – tłumaczy mgr Nitika Singh, doktorantka w Zespole Epidemiologii w projekcie NeuroSmog w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jak podkreśla badaczka, kraje różnią się klimatem, kulturą, sposobem użytkowania gruntów. Należy więc sprawdzać, czy ustalenia na przykład we Francji lub USA znajdują potwierdzenie w Polsce.
Nasze badanie to trzecie tego typu studium na świecie. Zbadaliśmy 658 dzieci w wieku od 10 do 13 lat z 18 dużych i małych miejscowości południowej Polski – raportuje dr hab. Iana Markevych, liderka zespołu, w którym realizowano badanie.
Na podstawie informacji od rodziców i młodzieży zgromadzono dane o wynikach uczniów i uczennic w nauce z języka polskiego i matematyki. Pozyskano także szczegółowe dane dotyczące gęstości pokrycia terenu drzewami, trawami tudzież krzewami oraz obecności zbiorników wodnych w okolicy szkoły i miejsca zamieszkania. W ten sposób stworzono wielowymiarowy model, a dane skorygowano o wiek, płeć, wykształcenie rodziców, sytuację finansową i urbanizację.
Przystępując do badań, byliśmy sceptyczni wobec prostej zależności: więcej zieleni, lepsze stopnie. I faktycznie, nie znaleźliśmy związku między wynikami w nauce a zazielenieniem okolic miejsca zamieszkania i szkoły. Mówiąc prościej – zamieszkanie i uczenie się w zielonej okolicy nie gwarantują lepszych wyników w nauce. Dotyczy to także dzieci z ADHD – zaznaczają naukowcy.
Czy oznacza to, że dzieciom w USA zieleń służy, a w Polsce nie? Sprawa okazuje się bardziej skomplikowana.
Do tej pory szukano współzależności między zazielenieniem wokół szkół a odsetkiem uczniów, którzy dobrze wypadali w testach. Bardziej zazielenione szkoły częściej zlokalizowane są w bogatszych dzielnicach – zwłaszcza w USA. Mówiąc inaczej, w tych badaniach niemożliwe było rozróżnienie wpływu terenów zielonych i statusu społeczno-ekonomicznego dzieci. Nasze studium jest trzecim badaniem na świecie, które opiera się na danych indywidualnych, a nie zagregowanych. Oczywiście, potrzebujemy więcej takich projektów naukowych, aby wyciągnąć bardziej dokładne wnioski. Mamy nadzieję, że nasza analiza zmotywuje do dalszych badań – wyjaśniają autorzy projektu.
Dodają, że co do zasady zieleń i kontakt z naturą mają bardzo pozytywny wpływ na dobrostan fizyczny i psychiczny człowieka. Przypominają także, że jest coraz więcej dowodów na to, że kontakt z przyrodą chroni przed otyłością i cukrzycą, wydłuża życie i poprawia kondycję psychiczną.
Wyniki badań przedstawiono w artykule Association of residential and school green- and bluespace with academic performance in 10-13-year-old Polish schoolchildren with and without attention deficit hyperactivity disorder.
źródło: Instytut Psychologii UJ