Naukowcy z Instytutu Geofizyki PAN oraz Collegium Civitas we współpracy z zagranicznymi uczonymi zbadali i opisali meteorologiczne czynniki, które wpływają na powstawanie powodzi na Sumatrze. Do badań wykorzystano m.in. dane z mediów społecznościowych.
Myśląc o rajskich wyspach, ludzie często patrzą w stronę Indonezji. Co zaskakujące dla wielu z nich, jedna z największych wysp Indonezji, Sumatra, jest często nawiedzana przez ekstremalne opady, potęgowane przez górzystą topografię jej terenu. W takich warunkach wyspa narażona jest na zagrożenia naturalne związane z opadem, takie jak powodzie i osuwiska. Zjawiska te stanowią ponad 50% wszystkich katastrof naturalnych na Sumatrze. Dlatego międzynarodowy zespół naukowców w ramach programu Years of the Maritime Continent i projektu Equatorial Line Observations postanowił przyjrzeć się temu problemowi. W pracach badawczych uczestniczyli badacze z Polski (Instytut Geofizyki PAN, Collegium Civitas), USA (Naval Research Laboratory, Scripps Institution of Oceanography) i Indonezji (Agency for Meteorology, Climatology and Geophysics of the Republic of Indonesia, Andalas University). Wyniki ich prac opublikowało właśnie czasopismo Nature Communications.
W badaniu do monitorowania i detekcji powodzi wykorzystano dane pochodzące od ludzi, użytkowników mediów społecznościowych (Twitter) i lokalnych gazet, aby uzupełniać informacje pochodzące z raportów rządowych. Dane z różnych źródeł były analizowane niezależnie wraz z danymi meteorologicznymi (o opadzie i wietrze) w celu identyfikacji kluczowych zjawisk pogodowych odpowiedzialnych za powstawanie powodzi.
– Archipelag Malajski (Maritime Continent) jest prawdopodobnie najważniejszym obszarem dla globalnego systemu pogodowego Ziemi. Jednak nadal zbyt mało wiemy na temat wzajemnych oddziaływań atmosfery, oceanu i lądu. Nasze badania pomagają lepiej zrozumieć powstawanie katastrof naturalnych związanych z pogodą – mówi dr Dariusz Baranowski z Instytutu Geofizyki PAN, wiodący autor badania.
Dr Piotr Flatau, lider projektu Equatorial Line Observations finansowanego przez National Science Foundation, podkreśla, że badania są wynikiem współpracy międzynarodowej w ramach programu Years of the Maritime Continent, którego celem jest lepsze zrozumienie procesów pogodotwórczych na największym archipelagu Ziemi oraz bardziej wiarygodne prognozy pogody w skali lokalnej oraz globalnej.
Opublikowane wyniki koncentrują się na skalach czasowych od kilku dni do kilku tygodni o procesach fizycznych znanych z modulacji stref intensywnego deszczu na wielkich obszarach, takich jak monsun, oscylacje Maddena- Juliana (MJO) czy fale tropikalne. Naukowcy przypisują pewną rolę anomaliom opadu związanym z monsunem i MJO (które jest głównym zjawiskiem pogodotwórczym w tropikach w skali czasowej kilku tygodni do kilku miesięcy) w zgodzie z dotychczasowym stanem badań. Badania wskazują też na nowy, istotny prekursor powodzi na Sumatrze – konwekcyjnie sprzężone fale Kelvina, które należą do grupy periodycznych zjawisk pogodowych zwanych falami tropikalnymi i poruszając się na wschód wzdłuż równika wpływają na lokalną warunki atmosferyczne. Fale Kelvina były niezależnie odpowiedzialne za prawie 30% powodzi oraz kontrybuowały do ponad 65% powodzi wraz monsunem, MJO lub obydwoma zjawiskami.
Pełniejsze zrozumienie roli pojawiających się okresowo układów pogodowych na powstawanie powodzi na Sumatrze stwarza warunki dla lepszej prognozy. W badanym okresie (2014–2018) niemal 60% powodzi na Sumatrze była związana z falami Kelvina, które istniały i były identyfikowalne w danych satelitarnych co najmniej 2 dni przed początkiem podtopień. Prognozy na dłuższy okres także są możliwe, ponieważ postęp w modelowaniu procesów fizycznych odpowiedzialnych za powstawanie i ewolucję opadu przekłada się na lepsze prognozy powstawania i ewolucji fal tropikalnych, w tym fal Kelvina. Ta przewidywalność może zostać wykorzystana w celu mitygacji części kosztów społeczno-ekonomicznych związanych z powodziami.
W skład zespołu badaczy, pod kierunkiem dr. Dariusza Baranowskiego (IGF PAN), wchodzą dr Maria K. Flatau i dr Jerome Schmidt z Naval Research Laboratory, prof. dr hab. Piotr J. Flatau of Scripps Institution of Oceanography, dr Dwikorita Karnawati, dyrektor generalna Agencji Meteorologii, Klimatologii i Geofizyki Republiki Indonezji (BMKG), Katarzyna Barabasz z Collegium Civitas, Michal Labuz, Beata Latos (IGF PAN), Jaka A. I. Paski (BMKG) oraz dr Marzuki z Andalas University. Badania zostały sfinansowane przez National Science Foundation (USA), Fundację na rzecz Nauki Polskiej (Polska), Naval Research Laboratory (USA) oraz Agency for Meteorology, Climatology and Geophysics of the Republic of Indonesia (Indonezja).
źródło: FNP