Gromadzenie i udostępnianie wyników badań naukowych oraz danych ze wszystkich dziedzin związanych z oceanografią zakłada projekt eCUDO, w którym bierze udział siedem jednostek naukowych. Liderem jest Instytut Oceanologii PAN.
Pierwsze próby tworzenia baz oceanograficznych w Polsce były podejmowane w latach 2012–2015, kiedy powstała zintegrowana platforma pod nazwą Oceanografic Data Center. Została utworzona wspólnie przez Instytut Oceanologii PAN, Instytut Morski w Gdańsku oraz Morski Instytut Rybacki. W 2014 roku wdrożono bazę danych online Instytutu Morskiego. Baza ta, pod nazwą BalticBottomBase, udostępnia część zasobów danych z południowego Bałtyku.
Elektroniczne Centrum Udostępniania Danych Oceanograficznych (eCUDO) stanowi zupełnie nową jakość w zakresie gromadzenia danych oceanograficznych. Obejmuje całościowy opis środowiska morskiego Bałtyku i innych akwenów z uwzględnieniem dna, atmosfery oraz strefy brzegowej. Informacje na temat rezultatów badań, w tym dane badawcze, dotyczą różnych dyscyplin naukowych, takich jak: fizyka, chemia, biologia, meteorologia, klimatologia, geologia.
System stworzono w Instytucie Oceanologii Polskiej Akademii Nauk. Placówka ta posiada obecnie około czterech milionów zdigitalizowanych danych udostępnionych dla potencjalnych odbiorców, które zajmują około pięćset terabajtów. Są to dane zbierane w terenie oraz w czasie rejsów badawczych na pokładzie statku Oceania. Dotyczą temperatury wody morskiej i jej zasolenia oraz innych parametrów fizycznych i chemicznych środowiska Bałtyku. To także dane z zakresu monitoringu gatunków fauny i flory, pomiarów optycznych wody i atmosfery i wiele innych. Wyniki tych obserwacji zostały skatalogowane w bazie danych, która jest ogólnodostępna. Jest to jednak system wymagający przeszukiwania odrębnych systemów informatycznych lub zamawiania zindywidualizowanych analiz eksperckich. Dane te stanowią jednak ogromny potencjał i zostały wykorzystane w nowej, scentralizowanej i ujednoliconej bazie eCUDO.
Zgromadzone wyniki różnorodnych obserwacji skatalogowano w przejrzystej i ogólnodostępnej bazie danych. Integracja i scentralizowanie tych danych wyeliminuje konieczność przeszukiwania odrębnych systemów informatycznych – wyjaśnia kierownik projektu, mgr inż. Marcin Wichorowski z IO PAN. –Liczymy, że ta baza danych, wraz z dedykowanymi narzędziami eksploracji, przysłuży się nie tylko rozwojowi świadomości przyrodniczej czy wsparciu działań inwestycyjnych w obszarach brzegowych, ale również zrównoważonej eksploatacji zasobów morskich – dodaje.
Dane pochodzą także z Instytutu Morskiego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, Morskiego Instytutu Rybackiego – Państwowego Instytutu Badawczego, Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Szczecińskiego, Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Z eCUDO.pl można korzystać na kilka sposobów: najprościej, przez internetowe przeglądarki, przez aplikację mobilną, ale też wykorzystując automatyzację pobierania danych za pomocą interfejsów programistycznych. Platforma składa się z systemu centralnego, połączonego z systemami uczestników projektu. Moduł centralny gromadzi metadane oraz zapewnia ich wydajne wyszukiwanie, przeglądanie i eksportowanie. Gdy są potrzebne szczegółowe dane, następuje przekierowanie do zintegrowanych systemów uczestników projektu.
Z bazy korzystają jednostki administracji publicznej, takie jak Urzędy Morskie, Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej RP, centra zarządzania kryzysowego i ratownictwa oraz samorządy lokalne, a także jednostki naukowo-badawcze: Politechnika Gdańska, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Narodowe Muzeum Morskie, Centrum Techniki Okrętowej SA, Instytut Budownictwa Wodnego PAN; przedsiębiorstwa inżynierii wodnej budujące systemy energetyki odnawialnej oraz magistrale przesyłowe, przedsiębiorstwa pogłębiarskie i te związane z budownictwem morskim. Także przemysł wydobywczy zainteresowany poszukiwaniem i wydobyciem gazu ziemnego, ropy naftowej i gazu łupkowego z dna Bałtyku. Z danych korzystać mogą także przedsiębiorstwa rybackie oraz branża turystyczna.
Adresatem platformy są także organizacje pozarządowe i osoby prywatne, bo szeroki zakres danych – od meteorologicznych, poprzez ichtiologiczne, aż po geologiczne – potencjalnie daje prawie nieograniczone możliwości wykorzystania ich w ramach samokształcenia, hobby, rekreacji, organizacji czasu czy pracy zarobkowej – przekonują pomysłodawcy przedsięwzięcia.
Co istotne, twórcy nowej bazy pracują na systemach i oprogramowaniu open source, dzięki czemu system eCUDO.pl jest powszechnie dostępny i darmowy, a opis danych ustandaryzowany.
Projekt finansowany jest w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014–2020, zarządzanego przez Centrum Projektów Polska Cyfrowa. Budżet przedsięwzięcia wynosi 3,5 mln euro.
MK, Beata Czechowska-Derkacz, źródło: ecudo.pl, UG, CPPC