Międzynarodowy zespół naukowców z udziałem czworga Polaków rozkodował genom żyta. Wyniki ich prac ukazały się pod koniec marca na łamach magazynu „Nature Genetics”.
Autorami badania są członkowie międzynarodowego zespołu The International Rye Genome Sequencing Consortium. Wśród 63 naukowców z 13 krajów było czworo Polaków: dr hab. Beata Myśków i dr hab. Stefan Stojałowski z Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin na Wydziale Kształtowania Środowiska i Rolnictwa Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie oraz dr hab. Hanna Bolibok-Brągoszewska i prof. dr hab. Monika Rakoczy-Trojanowska z Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin Instytutu Biologii Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ich blisko czteroletnie badania zaowocowały rozkodowaniem genomu żyta. Odkrycie to może pomóc w doskonaleniu innych roślin uprawnych, powszechniej uprawianych, a z żytem blisko spokrewnionych, np. pszenicy, pszenżyta czy jęczmienia.
Genom żyta liczy prawie 8 mld nukleotydów, czyli ponad 2 razy więcej niż DNA człowieka. Z drugiej strony zainteresowanie żytem jako gatunkiem ważnym gospodarczo jest ograniczone do nielicznych krajów, głównie z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej. Z tego powodu nakłady finansowe na badania żyta w skali globalnej są niewielkie. Poznaniem sekwencji DNA człowieka był zainteresowany cały świat, sekwencją DNA żyta kilkanaście państw, w których jest ono uprawiane – tłumaczy dr hab. Beata Myśków.
Międzynarodowe konsorcjum z udziałem Polaków pracowało nad sekwencją DNA europejskiej linii żyta, podczas gdy grupa naukowców z Chin zajmowała się azjatycką formą tego gatunku. Wyścig obu zespołów trwał kilka lat.
Wyścig zakończył się remisem. Publikacje zostały złożone do druku w odstępie trzech dni, a finalnie ukazały się w tym samym terminie. Jest to chyba pierwszy taki przypadek, gdy dwa zespoły pracujące nad równie złożonym i długotrwałym przedsięwzięciem, opublikowały swoje wyniki w tym samym dniu – zaznacza dr hab. Stefan Stojałowski.
Rozkodowany genom żyta to baza danych, dzięki której będzie można lepiej zrozumieć biologiczne mechanizmy regulujące procesy życiowe tej rośliny: dlaczego czasem choruje, daje plony niższe od oczekiwań, dlaczego zbierane z pola ziarna nie zawsze nadają się do produkcji smacznego pieczywa itd.
Prace nad poznaniem genomu żyta rozpoczęły się już 28 lat temu. Właśnie wtedy opublikowano pierwszą mapę genetyczną tego zboża. Była jeszcze mało precyzyjna, ale obejmowała wszystkie 7 chromosomów żyta. Powstała w Wielkiej Brytanii na bazie populacji wytworzonej w szczecińskiej Akademii Rolniczej. W tamtych badaniach uczestniczył prof. Piotr Masojć, obecny kierownik Katedry Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin ZUT.
Szczegółowy opis kompletnego genomu żyta opublikowano pod koniec marca br. na łamach magazynu Nature Genetics.
MK, źródło: ZUT