Tłumaczeniem na język polski i opracowaniem naukowym dzieł mitograficznych Hyginusa zajmie się historyk z Uniwersytetu w Białymstoku. Na swój pięcioletni projekt otrzymał ponad 335 tys. zł z Narodowego Program Rozwoju Humanistyki.
W rozstrzygniętym w tym tygodniu konkursie w module „Uniwersalia 2.2” Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki wyłoniono 13 projektów na łączną kwotę ponad 6,7 mln zł. Jednym z laureatów został dr hab. Tomasz Mojsik z Wydziału Historii Uniwersytetu w Białymstoku. Otrzymał ponad 335 tys. zł na tłumaczenie na język polski i opracowanie naukowe dzieł mitograficznych Hyginusa.
Jak wyjaśnia badacz, polscy czytelnicy znają co prawda nowożytne i współczesne streszczenia mitów greckich (np. z „Mitologii” Jana Parandowskiego lub „Mitologii Greków i Rzymian” Zygmunta Kubiaka), ale nie mają dostępu do większości antycznych tekstów mitograficznych.
Od czasów, gdy Parandowski tworzył swój podręcznik i pisał do niego wstęp, minął niemal wiek. Świat nauki nie stał w tym czasie w miejscu, ale intensywnie się rozwijał i nowsze prace dają możliwość lepszego objaśnienia współczesnemu czytelnikowi specyfiki greckich opowieści mitycznych, w oparciu o antyczne źródła zawierające zbiory opowieści, komentarze, wyjaśnienia i wypisy mityczne. Jednym z efektów tej zmiany w podejściu było pierwsze wydanie polskiego tłumaczenia „Biblioteki” Apollodora z obszernym wstępem i komentarzem. Jednak praca Apollodora to tylko najbardziej znane dzieło w całym szeregu utworów antycznych zawierających opis mitów greckich i rzymskich – przyznaje dr hab. Tomasz Mojsik.
Tłumaczenia na język polski i opracowania nie doczekały się na przykład dwa zachowane utwory przypisywane autorowi o imieniu Hyginus: „Fabulae” oraz „De astronomia”. W ocenie prof. Mojsika, obok dzieła Apollodora, to drugie w szeregu najważniejsze dzieła antycznej mitografii, pochodzące, podobnie jak „Biblioteka”, z okresu Cesarstwa Rzymskiego. W ramach grantu zostaną one wydane we wspólnym tomie.
Tom zostanie przez nas zaopatrzony w obszerny wstęp dotyczący autora, gatunku, specyfiki utworu, kontekst kulturowy i w nowoczesny komentarz. Planowane tłumaczenie z komentarzem i wstępem do dzieł Hyginusa będzie pierwszym takim wydaniem na gruncie polskim – podkreśla kierownik projektu. – Główne zalety polskiej edycji to dodanie odnośników do dzieł kultury polskiej (literatura, malarstwo etc.) w komentarzu, a także oryginalne badania nad mitami będące efektem pracy członków grupy projektowej. Ważnym elementem wstępu i komentarza będzie analiza transmisji dzieła, jego znajomości w średniowieczu i renesansie, w kulturze i nauce polskiej, a także recepcji zawartości dzieła – dodaje.
Realizacja projektu rozpocznie się jeszcze w tym roku i potrwa 5 lat. W pracach wezmą udział także historycy z Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu.
W module „Uniwersalia 2.2” NPRH przedmiotem badań są teksty źródłowe lub literackie, nietłumaczone dotąd na język polski, lub manuskrypty albo dzieła wymagające nowych badań translatorskich. Wynikiem badań musi być oryginalne, edytorskie opracowanie tekstu w formie rozbudowanego aparatu krytycznego, a w szczególności filologicznego, bibliograficznego, historycznego czy interpretacyjnego, uzasadniające miejsce dzieła w humanistyce światowej oraz tworzące nową wiedzę na jego temat o znaczeniu międzynarodowym, w tym oryginalny przekład.
MK, źródło: UwB