Rolę sklerostyny – niedawno odkrytego białka tkanki kostnej – w patogenezie zmian kostnych u chorych na mastocytozę układową bada dr n. med. Aneta Szudy-Szczyrek z Katedry i Kliniki Hematoonkologii i Transplantacji Szpiku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Mastocytoza układowa (jedna z dwóch – obok skórnej – postaci tej choroby) jest rzadkim nowotworem układu krwiotwórczego, cechującym się niekontrolowanym rozrostem komórek tucznych (mastocytów) w skórze, szpiku kostnym, narządach wewnętrznych oraz kościach. Zaliczana jest do chorób rzadkich. Występuje u około 13 na 100 tys. osób W Polsce dotychczas nie prowadzono rejestru dotkniętych tym schorzeniem.
Obraz kliniczny choroby jest wysoce różnorodny. Mogą wystąpić zmiany skórne, zaburzenia ze strony układu krążenia, przewodu pokarmowego, objawy neurologiczne, bóle kostne. Chorzy są narażeni na reakcje alergiczne, w tym wstrząs anafilaktyczny. W zaawansowanej postaci choroba prowadzi do postępującej niewydolności wielonarządowej i zgonu – opisuje dr Szudy-Szczyrek.
Dodaje, że zajęcie kości występuje u dwóch na trzech pacjentów. Najczęściej rozpoznaje się osteopenię i osteoporozę. U około 40% chorych dochodzi do złamań patologicznych. W terapii stosuje się najczęściej bifosfoniany – leki hamujące resorpcję kości. Ich ograniczona skuteczność oraz profil toksyczności powoduje jednak konieczność poszukiwania dodatkowych opcji terapeutycznych. Dr Szudy-Szczyrek otrzymała grant z Narodowego Centrum Nauki na badanie w tym kontekście roli sklerostyny.
To niedawno odkryte białko tkanki kostnej, które ma kluczowe znaczenie w procesie hamowania kościotworzenia poprzez szlak Wnt. W realizowanym projekcie badaczka z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie zamierza wyjaśnić, czy nowotworowo zmienione mastocyty mogą być źródłem sklerostyny oraz czy ich stymulacja będzie miała wpływ na poziom badanego białka, a tym samym czy istnieją teoretyczne podstawy wykorzystania go w terapii u chorych na mastocytozę układową.
Do eksperymentu prowadzonego w warunkach in vitro wykorzystamy ludzką linię komórek tucznych HMC-1.2. Do oceny ekspresji sklerostyny na poziomie mRNA posłuży metoda Real-Time PCR, natomiast stężenie samego białka zostanie ocenione metodą immunoenzymatyczną ELISA – tłumaczy laureatka piątej edycji konkursu MINIATURA.
Wspomina, że pomysł badań zrodził się podczas jej praktyki klinicznej. Zespół Kliniki Hematoonkologii i Transplantacji Szpiku kierowany przez prof. Marka Husa zajmuje się m.in. diagnostyką i leczeniem chorych z mastocytozą układową. Badaczka zwraca uwagę, że zmiany w kościach, od nieistotnych klinicznie pojedynczych zmian ogniskowych do dużych nacieków destrukcyjnych i złamań patologicznych, występują u niemal wszystkich pacjentów.
Świadomość problemów, z jakimi się borykają, trudności w postawieniu właściwej diagnozy i ograniczonych możliwości leczenia motywuje nas do badań nad biologią i patogenezą choroby oraz poszukiwania nowych celów terapeutycznych – mówi dr Aneta Szudy-Szczyrek.
Wyniki prowadzonych przez nią obecnie badań wskażą kierunek dalszych prac, do których zamierza wykorzystać doświadczalny model kościotworzenia z użyciem materiału pozyskanego od pacjentów. Liczy na to, że końcowym efektem będzie opracowanie nowych opcji leczenia choroby kostnej związanej z mastocytozą układową.
MK, źródło: Facebook/W naukowym tyglu