Poznanie mechanizmów obronnych u małp nosicieli wirusa SIV, podobnego do HIV, ma pomóc w znalezieniu lekarstwa dla ludzi.
– Wśród grupy małp, kotawców, wiele jest nosicielami wirusa SIV. Małpy te jednak nie chorują na AIDS. Jeśli zrozumiemy dlaczego, być może uda się nam opracować nowe terapie przeciwko HIV – mówi dr Anna Jasińska z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu, która prowadzi badania w zespole naukowców z University of California.
Kotawce, zwane inaczej werwetami, to gatunek naczelnych, który jest bardzo rozpowszechniony w Afryce na południe od Sahary.
– Dla mnie werwety to model, który pozwala poznać procesy związane z biologią chorób chronicznych człowieka, takich jak choroby neuropsychiatryczne, choroby zakaźne, choroby metaboliczne. W tym modelu badamy efekty selekcji naturalnej i adaptacje do środowiska, w tym groźnych patogenów. Zgłębiamy też mechanizmy regulacji ekspresji genów, które mogą wpływać na rozwój organizmu i zdrowie – mówi dr Jasińska. – Kotawiec jest głównym nosicielem wirusa SIV wśród afrykańskich naczelnych. Jest to dla nas ważne, bo wirus HIV, który wywołuje pandemię AIDS u człowieka, to właśnie mutacja SIV.
Dla małp może być, podobnie jak dla ludzi, śmiertelnie niebezpieczny. Np. u makaków pochodzących z Azji rozwija się małpia forma AIDS. Makaki nie są jednak nosicielami tego wirusa i zapewne dlatego brak u nich adaptacyjnych mechanizmów do radzenia sobie z nim. Odmiennie niż werwety, które są nosicielami SIV od tysięcy lat. W wyniku selekcji naturalnej przetrwały osobniki, które sobie z nim radziły.
– Nasze badania sygnałów selekcji naturalnej u afrykańskich kotawców wykazały, że małpy te rozwinęły przystosowania do tego, jak przeżyć, mając wirusa SIV – mówi dr Jasińska. – Co ciekawe, znaleźliśmy również silne sygnały selekcji naturalnej w genach ważnych w regulacji infekcji innymi wirusami, takimi które są niebezpieczne u pacjentów zakażonych HIV.
Naukowcy chcą poznać mechanizmy obronne u kotawców i zrozumieć, dlaczego nie chorują, dzięki czemu może w przyszłości uda się zaprojektować nowe, skuteczniejsze sposoby terapii osób zarażonych HIV. Sekwencjonują genom kotawców i badają jego zmienność w różnych populacjach. To nowatorskie podejście do szukania nowych strategii terapeutycznych przeciwko HIV. Badania zespołu, w którym uczestniczyła dr Jasińska, ukazały się w czasopiśmie „Nature Genetics” (ttp://www.nature.com/articles/ng.3980 ).
JK
(źródło: PAP/Rynek Zdrowia)