Od marca tego roku w miejskim serwisie mapowym Warszawy dostępna jest pierwsza w Polsce Mapa Koron Drzew, która powstała przy pomocy teledetekcji. Jej współtwórcami są naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Łódzkiego.
Mieszkańcy miast chcą być na bieżąco informowani o stanie zieleni miejskiej. Chodzi o wiedzę, gdzie rozmieszczone są drzewa, w jakiej są kondycji, które przeznacza się do wycinki i z jakich powodów, gdzie planowane są nowe nasadzenia. Tymczasem nawet duże, dobrze zorganizowane metropolie, mają trudności z wykonaniem inwentaryzacji zieleni za pomocą tradycyjnych metod. Wynika to z przyczyn obiektywnych: bardzo dużej liczby drzew w miastach, ograniczonego dostępu do terenów prywatnych, szybkich zmian, jakie zachodzą w tych zasobach. Z pomocą przychodzi teledetekcja. To dziedzina nauk technicznych, zajmująca się pozyskiwaniem i przetwarzaniem danych uzyskanych na podstawie rejestracji odbitego lub emitowanego promieniowania elektromagnetycznego z wykorzystaniem specjalistycznych sensorów, np. kamer hiperspektralnych. Do analizy drzew w Warszawie wykorzystano samolot, na pokładzie którego były zamontowany skaner laserowy (dane w trójwymiarze) i właśnie kamery hiperspektralne rejestrujące obraz w zakresie promieniowania widzialnego i podczerwieni. Dane, po analizie, zostały udostępnione w czterech warstwach i przynoszą informację o gatunku drzewa i jego stanie zdrowotnym, w sposób szybki i szczegółowy. Dzięki teledetekcji w latach 2018–2020 zinwentaryzowano cały obszar administracyjny Warszawy, tj. 517 km kw.
– Mapa Koron Drzew, opracowana i przetestowana dla Warszawy, jest gotowym rozwiązaniem, które można z powodzeniem wdrażać w innych miastach – mówi dr hab. Dominik Kopeć, prof. UŁ, z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego.
Nowe narzędzie jest kompleksową bazą danych, która ma służyć urzędnikom i mieszkańcom. Zobaczyć w niej można powierzchnię zajmowaną przez krzewy i drzewa, a także jakie jest ich rozmieszczenie oraz zasięg koron. Baza pozwala sortować drzewa na podstawie gatunków. Dostępna jest również mapa klas defoliacji (określa ubytek powierzchni liści w koronie), mapa klas przebarwień i mapa prezentująca wskaźnik obrazujący wigor roślin. Na podstawie mapy kondycji biologicznej można zauważyć, że wiele drzew w pobliżu ulic jest w o wiele gorszym stanie, niż te rosnące na miejskich podwórkach czy w parkach.
Dzięki Mapie można lepiej planować nasadzenia, dobierać bardziej precyzyjnie gatunki drzew i krzewów, ale także przeznaczać tereny pod inwestycje miejskie, planować lokalizację infrastruktury. Drzewa w miastach są szczególnie narażone na nadmierne zasolenie gleby, wysokie temperatury, brak wody, uszkodzenia mechaniczne czy zanieczyszczenie powietrza. Teledetekcja umożliwia wyłapanie pierwszych etapów pogarszającej się kondycji drzew, zanim jeszcze pojawią się oznaki widoczne gołym okiem. Umożliwia to podjęcie na czas przemyślanych działań pielęgnacyjnych i poprawę kondycji drzew, zanim dojdzie do utraty liści, a w konsekwencji, do ich zamarcia. Ponadto dzięki informacjom o przynależności gatunkowej i kondycji wszystkich drzew można szacować koszty i czasochłonność przyszłych prac pielęgnacyjnych i wycinkowych, ocenić ryzyko wykrotów i złamań i przewidzieć poziom strat w drzewostanie przy wystąpieniu gwałtownych zjawisk pogodowych.
Obecnie na terenie Warszawy rośnie około dziewięciu milionów drzew. Ze względu na historię miasta, kondycja części z nich pozostawia wiele do życzenia. Zwłaszcza zaraz po wojnie posadzono wiele z nich, chcąc szybko uzupełnić ubytki. W niektórych dzielnicach nie było wówczas w ogóle terenów zielonych. Sadzono gatunki krótkowieczne i podatne na uszkodzenia, bo zwykle one rosną najszybciej. Do takich drzew należą między innymi klony srebrzyste, topole i jesiony pensylwańskie. Starszych drzew gatunków określanych jako długowieczne – czyli dębów, lip, klonów i jesionów – też nie brakuje, ale w warunkach miejskich ich przeżywalność skraca się. W Mapie Koron Drzew znajdziemy drzewa z północno-zachodniej części miasta. Do końca bieżącego roku obejmie ona swym zasięgiem całą stolicę.
Warszawa jako pierwsze miasto w Polsce, a także jedno z pierwszych na świecie, wdrożyła zarządzanie zielenią miejską wykorzystując do tego teledetekcję. W nowatorskim projekcie uczestniczą naukowcy z dwóch uczelni: Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Warszawskiego, a także firmy: MGGP Aero sp. z o.o. (lider) i Definity sp. z o.o.
MK, źródło: UŁ