Certyfikat potwierdzający zarejestrowanie nowej odmiany lilii wydano 25 maja. Dokument jest ważny na całym świecie. „Mikołaj Kopernik” to druga roślina zarejestrowana przez UWM w najważniejszym na świecie towarzystwie ogrodniczym. Ma kwiaty skierowane na boki, w różnych odcieniach czerwieni i pomarańczu. Kwitnie na przełomie lipca i sierpnia. W 2016 roku dr Płoszaj-Witkowska zarejestrowała lilię „Queen of Kortovo”, która z „Mikołajem Kopernikiem” ma wspólne pochodzenie.
Lilie to jedna z jej naukowych specjalności. Poświeciła im wiele lat żmudnej pracy. Były tematem jej pracy doktorskiej i są wielką pasją do dzisiaj. Pracę nad nową odmianą lilii rozpoczęła w 2007 r. Do krzyżowania użyła dwu form rodzicielskich odmiany „Bornim” i „Pająk”, którą wyhodował nieżyjący już prof. Kazimierz Mynett z Instytutu Sadownictwa w Skierniewicach – największy polski autorytet naukowy w dziedzinie lilii. „Bornim” była matką, a „Pająk” – ojcem.
Wykorzystałam te odmiany, gdyż chciałam uzyskać odmianę, która może zimować w naszych warunkach w gruncie, czyli odporną na zimno, choroby oraz późno kwitnącą. Na dodatek nie chciałam, aby pachniała – wyjaśnia dr Płoszaj-Witkowska.
Użyła 50 cebulek „Bornim” i pyłku z „Pająka”. Z tego „związku” uzyskała 30 tys. nasion. Po ich segregacji i dokładnej ocenie wydzieliła 468 nasion celnych, czyli mających zarodki. Wysiała je do gruntu. Skiełkowało z nich 200, z których 50 było klonami, czyli roślinami dającymi cebule. W pierwszym roku zakwitło 5 roślin. W następnych latach jeszcze 35. Wśród nich znalazły się i „Queen of Kortovo”, i „Mikołaj Kopernik”.
Selekcja pod kątem wyglądu to etap końcowy. Najpierw pod uwagę bierze się wiele innych cech, takich jak np. barwa wszystkich elementów okwiatu, czyli płatek zewnętrzny i wewnętrzny i ich strona wierzchnia i spodnia, kropki, nitka pylnikowa, pyłek, znamię słupka, słupek, zalążnia, barwa liści oraz szypuły kwiatostanowej, średnica kwiatu, wysokość rośliny, pora kwitnienia i inne – tłumaczy badaczka.
Nie ukrywa, że czuje dużą satysfakcję. W środowisku hodowców lilii certyfikat Królewskiego Towarzystwa Ogrodniczego, i to podwójny, jest dużym osiągnięciem.
Włożyłam w hodowlę lilii wiele lat ciężkiej, w dużej mierze fizycznej pracy. Żeby je wyhodować, musiałam być w ogrodzie już o godz. 5 rano i zapylać tysiące kwiatów. Teraz mam ponownie potwierdzenie na piśmie, że moja praca została uznana – mówi dr Płoszaj-Witkowska.
Na razie lilia „Mikołaj Kopernik” nie jest do kupienia, ani do dostania. Dr Płoszaj-Witkowska namnaża cebule w kulturach in vitro, a następnie przekaże je do ogrodu powiatowego Zespołu Szkół Rolniczych w Smolajnach, którego uczniowie i nauczyciele opiekują się olsztyńskim Zaułkiem botanicznym Mikołaja Kopernika przy starostwie powiatowym. Tam też można ją będzie zobaczyć. Zaułek botaniczny przy swej siedzibie starostwo w Olsztynie urządziło z okazji 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Posadziło tam kilka roślin ozdobnych. Wszystkie noszą imię Mikołaj Kopernik.
Dr inż. Beata Płoszaj-Witkowska jest adiunktem w Katedrze Architektury Krajobrazu na Wydziale Rolnictwa i Leśnictwa. W Królewskim Towarzystwie Ogrodniczym zarejestrowała w sumie 20 odmian lilii, prawdopodobnie najwięcej ze wszystkich Polaków. Jej zainteresowania naukowe dotyczą rozmnażania in vitro oraz hodowli m.in. czosnków ozdobnych, lilii i storczyków, a także hortiterapii, której w Polsce jest prekursorką. Jest kierownikiem studiów podyplomowych z hortiterapii oraz urządzania i pielęgnacji terenów zieleni, członkinią Stowarzyszenia Producentów Roślin Cebulowych w Skierniewicach przy Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa. Prowadzi 2 studenckie koła naukowe: florystów i miłośników roślin ozdobnych. Zainicjowała i współorganizuje olsztyńskie wystawy dalii i konkursy na najpiękniejszy kwiat i kompozycje z dalii.
Lech Kryszałowicz, źródło: UWM