Podręcznik do inwentaryzacji polskich cmentarzy i nagrobków poza granicami kraju opracowali badacze z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Dr hab. Anna Sylwia Czyż, prof. UKSW oraz dr Bartłomiej Gutowski, prowadzący i organizujący cmentarne eksploracje, właśnie opublikowali „Podręcznik do inwentaryzacji polskich cmentarzy i nagrobków poza granicami kraju”. Dzielą się w nim metodologią prowadzenia prac na cmentarzach, podpowiadają jak prowadzić inwentaryzację, prezentują typy nagrobków i grobowców oraz materiałów, z jakich je wykonywano. W publikacji znalazły się też wskazówki, jak mierzyć i sporządzać mapy cmentarzy, przygotowywać plany architektoniczne, a także jak wykonywać fotografie dokumentacyjne. Podręcznik wzbogacają liczne ilustracje – fotografie i rysunki. Podręcznik wydany przez Instytut POLONIKA wkrótce zostanie przetłumaczony na język ukraiński.
Instytut Historii Sztuki UKSW od 1998 roku prowadzi zakrojone na szeroką skalę badania nad polskimi nekropoliami znajdującymi się na obszarze dzisiejszej Litwy i Ukrainy, a także w USA. Wynikiem tych badań są między innymi katalogi cmentarzy i nagrobków, opracowania naukowe w postaci monografii i artykułów oraz internetowe bazy dawnych cmentarzy województwa tarnopolskiego: http://cmentarzetarnopolskie.uksw.edu.pl i wileńskiego cmentarza Na Rossie: http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/.
Prace dokumentacyjne na cmentarzach Podola objęły inwentaryzację większości powiatów województwa tarnopolskiego wraz z jego stolicą – Tarnopolem. Obiektem zainteresowania są nagrobki powstałe przed 1945 rokiem, które mają napisy zapisane w alfabecie łacińskim.
Pod względem chronologicznym datę 1945 widzimy jako zamknięcie pewnego etapu historycznego – wspólnego dziedzictwa tych ziem kształtowanego w obrębie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, której tradycja podtrzymywana była w okresie zaborów, a które do pewnego stopnia kontynuowane było przez II Rzeczpospolitą. Dziedzictwa, które stanowi dzisiaj wspólną historię przede wszystkim Ukrainy i Polski, ale też Łemków, Ormian, Żydów, a w jakim stopniu też wielu innych narodowości – poddanych dawnych Austro-Węgier, Rosjan, Niemców… Historia ta chociaż momentami trudna i bolesna, stworzyła wielonarodową kulturę Podola. To właśnie jej wycinek chcemy udokumentować naszymi pracami. Mamy nadzieję, że wraz z prowadzonymi przez stronę Ukraińską badaniami dotyczącymi pomników z napisami cyrylicą, stworzą one wielobarwny obraz tego regionu – piszą na stronie internetowej projektu Anna Czyż i Bartłomiej Gutowski.
Z kolei projekt badawczy cmentarza Na Rossie obejmuje badanie źródeł historycznych, artystycznych, literackich oraz ikonograficznych, prace inwentaryzacyjne, dokumentację fotograficzną oraz publikację i upowszechnienie wyników badań.
źródło: UKSW