Badania dotyczące ochrony eksponatów z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu prowadzą naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Chcą ocalić od zapomnienia zgromadzone w obozie eksponaty: dokumenty, rysunki, ubrania.
Kilka dni temu, 27 stycznia, obchodziliśmy 79. rocznicę wyzwolenia nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Dla zachowania pamięci ogromne znaczenia mają badania dotyczące konserwacji eksponatów prowadzone przez i pod nadzorem naukowców ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Obowiązkiem kolejnych pokoleń jest ochrona dziedzictwa kulturowego, poprawa technik dezynfekcji, badania nad materiałami historycznymi, by ocalić od zapomnienia zgromadzone w obozie eksponaty: dokumenty, rysunki, ubrania.
Niemal w rocznicę wyzwolenia dr inż. Dorota Rybitwa, doktorantka z Wydziału Nauk Farmaceutycznych SUM w Sosnowcu, która jest pracownikiem naukowym zatrudnionym w pracowniach konserwatorskich Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, z wyróżnieniem obroniła doktorat poświęcony właśnie temu tematowi. Jej praca pokazuje, w jaki sposób chronić obiekty historyczne. Jest to niezbędne, by zapobiec ich degradacji, a także dla zapewnienia bezpieczeństwa konserwatorom i zwiedzającym.
W ramach doktoratu wykonano analizy w zakresie możliwości wykorzystania promieniowania laserowego do dezynfekcji obiektów muzealnych. Analiza obejmowała: określenie wymagań wstępnych dotyczących oddziaływania promieniowania laserowego z obiektami muzealnymi, wpływu promieniowania laserowego na materiał muzealny, optymalizacji długości światła promieniowania laserowego względem chromoforów zawartych w materiałach muzealnych, a także optymalizacji gęstości energii, długości impulsu i średnicy plamki w zależności od zawartości chromoforów w materiale muzealnym – wylicza prof. Sławomir Wilczyński, promotor doktoratu, który od lat współpracuje z Muzeum Auschwitz-Birkenau przy opracowaniu nowych metod ilościowej analizy wpływu czynników fizykochemicznych oraz środków biobójczych na powierzchnie obiektów zabytkowych.
W trakcie prac zweryfikowano również możliwości zastosowania penicyliny i streptomycyny do zwalczania bakterii zasiedlających materiały zabytkowe.
Napromienianie laserem przeprowadza się na tych obiektach, które wskazana są przez konserwatorów, którzy określają stan ich zniszczenia czy skolonizowania przez bakterie – dodaje prof. Wilczyński, specjalista w zakresie bioinżynierii i obrazowania.
Tzw. obiekty ruchome w Muzeum to m.in. około 110 tys. butów, około 3,8 tys. waliz, ok. 12 tys. garnków, 470 protez i ortez, 350 sztuk odzieży obozowej, 250 tałesów, a także 4,5 tys. dzieł sztuki. Natomiast w muzealnym archiwum znajduje się prawie 250 metrów bieżących dokumentów, m.in. 48 tomów obozowych „Ksiąg zgonów”, 248 tomów dokumentów Centralnego Zarządu Budowlanego Waffen SS i Policji w Auschwitz, 64 tomy dokumentów Instytutu Higieny SS, a także 16 tomów akt personalnych więźniów i 8 tysięcy listów obozowych.
Współpraca pomiędzy Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach a Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau ma tylko jedno zadanie: zachować świadectwo prawdy. Prawda ta zawiera się w każdej cegle, w każdym obiekcie i każdym artefakcie, który jest pieczołowicie gromadzony i badany przez Pracownie Konserwatorskie. Ma to kolosalne znaczenie, bowiem prawda, o której mówię, nie wynika tylko z dbałości pamięci, więzi czy ciągłości tradycji pokoleń. Jej bardzo ważnym elementem jest trwałość materii. Dzięki nowoczesnym technologiom i metodom, które przynosi nauka, możliwe jest jeszcze skuteczniejsze zabezpieczenie obiektów zabytkowych – mówił prof. Wilczyński w ubiegłym roku przy okazji otwarcia nowego laboratorium badawczego Pracowni Konserwatorskich w Muzeum.
Jak informuje Muzeum na swojej stronie internetowej, „proces konserwacji każdego obiektu, zarówno pojedynczego przedmiotu, jak i całego budynku, jest szczegółowo dokumentowany. W specjalnych teczkach umieszczany jest nie tylko dokładny zapis fotograficzny poszczególnych etapów prac konserwatorskich, ale także szczegółowa analiza dokonana przed rozpoczęciem danego projektu, dokładny opis zastosowanych działań konserwatorskich oraz dokumentacja obiektu po zakończeniu konserwacji”.
Agata Pustułka, źródło: SUM