Uniwersalne narzędzie do przeszukiwania i analizy polskich apokryfów Nowego Testamentu stworzyli naukowcy z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. To teksty fundamentalne dla dziejów polszczyzny religijnej, a także ważne dla literatury i języka całej Słowiańszczyzny.
Projekt realizowany był na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM pod kierunkiem dr hab. Doroty Rojszczak-Robińskiej. Miał na celu pogłębienie i poszerzenie badań nad polskim dyskursem religijnym oraz duchowością i kulturą dawną poprzez wielopłaszczyznową, multidyscyplinarną analizę podstawowych źródeł staropolskiej kultury religijnej i języka religijnego, jakimi są apokryfy Nowego Testamentu. To teksty fundamentalne dla dziejów polszczyzny religijnej, a także ważne dla literatury i języka całej Słowiańszczyzny. Drobiazgowo przebadano i opracowano wszystkie staropolskie (do 1544 roku) apokryfy nowotestamentalne, czyli ponad 2 tys. stron rękopisów i starodruków.
Projekt trwał sześć lat. W tym czasie udostępniono m.in. teksty transliteracji i transkrypcji Rozmyślań dominikańskich, Historyi Trzech Kroli, Sprawy chędogiej, Ewangelii Nikodema, Karty Rogawskiego, Listu Lentulusa, Żywota Świętej Anny, Żywota Pana Jezu Krysta, część Rozmyślania przemyskiego.
Najważniejszym rezultatem prac badawczych jest innowacyjne narzędzie APOCRYPHA służące do wszechstronnego przeszukiwania i analizy opracowanych źródeł w nowych transliteracjach i transkrypcjach. Użytkownik ma możliwość skorzystania z indeksu leksykalnego, anotacji gramatycznej, zestawienia miejsc paralelnych i wątków. Strona udostępnia także teksty obcojęzycznych źródeł polskich apokryfów i wcześniejsze transkrypcje polskich utworów. Elektroniczna baza danych znajduje się na stronie www.apocrypha.amu.edu.pl, również w języku angielskim.
Projekt był finansowany w ramach konkursu SONATA BIS 7. Na jego realizację Narodowe Centrum Nauki przeznaczyło ponad 2,7 mln zł.
MK