Lokalizację tzw. nowych komór gazowych i rusztów paleniskowych na obszarze byłego obozu zagłady w Treblince weryfikują naukowcy z Politechniki Warszawskiej. Dzięki ich dotychczasowym badaniom potwierdzono granice obozu Treblinka II, a także zlokalizowano tzw. stare komory gazowe.
Na początku lipca rozpoczęły się prace badawcze na terenie Obozu Zagłady Treblinka II. Zespół naukowców z Zakładu Fotogrametrii, Teledetekcji i Systemów Informacji Przestrzennej Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej realizuje projekt, którego celem jest weryfikacja lokalizacji tzw. nowych komór gazowych i rusztów paleniskowych, a więc najważniejszych miejsc związanych z topografią obozu oraz procesem masowej eksterminacji. Zadaniem ekspertów są też działania ratunkowe na obszarze tzw. Czarnej Drogi, łączącej Obóz Zagłady Treblinka II i Karny Obóz Pracy Treblinka I – w czerwcu tego roku decyzją Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego droga została zamknięta dla ruchu kołowego z uwagi na fakt, że do jej powstania Niemcy wykorzystali elementy macew, żydowskich nagrobków. Prace są prowadzone pod nadzorem przedstawiciela Komisji Rabinicznej ds. Cmentarzy.
To już kolejny etap badań realizowany przez ekspertów z PW. Dzięki ich wysiłkom udało się dotąd zweryfikować granice obozu Treblinka II, a także zlokalizować tzw. stare komory gazowe. Tegoroczne badania skupiły się na terenie położonym pomiędzy pomnikiem ofiar obozu zagłady w Treblince a tzw. rusztem, czyli symbolicznym pomnikiem upamiętniającym spopielone zwłoki więźniów obozu.
W 2022 i 2023 roku na wybranych fragmentach obszaru byłego Obozu Zagłady Treblinka II naukowcy wykonali badania z wykorzystaniem georadaru, magnetometru i konduktometru. Wyniki prospekcji geofizycznych wskazały miejsca, gdzie na początku lipca przeprowadzono badania sondażowe. Anomalie geofizyczne, na jakie natrafili badacze, pozwoliły na wytyczenie prostokąta – miejsca, gdzie prawdopodobnie znajdują się tzw. nowe komory gazowe.
Badania prowadzone z użyciem metod geofizycznych pozwalały przypuszczać, że fundamenty tzw. nowych komór gazowych zlokalizowane są na niewielkiej głębokości. Wytypowane obszary wyznaczono w terenie z precyzją centymetrową.
Według pierwszych ustaleń udało nam się zlokalizować nowe komory gazowe na terenie Obozu Zagłady Treblinka II. Nasze odkrycie potwierdzają nie tylko wyniki badań sondażowych, ale również ich korelacja z relacjami świadków i więźniów obozu, którym udało się z niego uciec w podczas powstania, które wybuchło 2 sierpnia 1943 roku. Badania będą trwały dalej. Obejmować one będą analizę artefaktów, które podczas sondaży udało nam się pozyskać. Można powiedzieć, że badania na terenach byłych obozów zagłady zostały definitywnie zakończone przez nasz zespół. Odkrycie dokonane przez zespół Politechniki Warszawskiej to ostatni etap poszukiwań najważniejszych obiektów związanych z ośrodkami zagłady w Bełżcu, Sobiborze i Treblince – relacjonuj dr inż. Sebastian Różycki, kierownik zespołu badawczego z PW.
Choć obóz Treblinka II istniał stosunkowo niedługo, bo nieco ponad rok, był drugim największym obozem zakłady w okupowanej Europie pod względem liczby ofiar – tuż po Auschwitz-Birkenau. Został utworzony w ramach akcji „Reinhardt”, a kierowano do niego transporty więźniów z gett żydowskich w całym kraju i Europie. Według źródeł IPN w obozie zginęło ok. 850 tys. Żydów. Po powstaniu, które wybuchło w obozie w sierpniu 1943 roku, Niemcy rozpoczęli likwidację obozu i zacieranie śladów. Nie tylko wyburzono budynki, ale też zaorano teren obozu i założono na jego terenie gospodarstwo rolne.
Przez wiele lat teren obozu był dobrze ukryty. Dopiero wysiłki badaczy pozwoliły odtworzyć jego rozmiar, topografię i tragedię, jaka się tu rozegrała. Wyniki prac badawczych zespołu naukowców z PW zostaną przedstawione we wrześniu podczas seminarium w ramach Festiwalu Nauki, który odbędzie się na Politechnice Warszawskiej. Badania finansowane są przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
źródło: PW