Naukowcy z Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej zamontują systemy czujników na towarowych wagonach pociągów kursujących w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Dane, które zbiorą, pomogą w stworzeniu cyfrowego narzędzia pozwalającego m.in. zarządzać planowymi pracami i naprawami wagonów.
Awaria wagonu towarowego w czasie kursu – zwłaszcza międzynarodowego – to dla firmy zarządzającej taborem duży problem nie tylko finansowy, ale i logistyczny. Szczecińska spółka Tankwagon, która administruje ponad 1,5 tys. kolejowych cystern, węglarek i innych wagonów, postanowiła więc połączyć siły z naukowcami z Politechniki Wrocławskiej, by wspólnie stworzyć prototyp narzędzia, które pozwalałoby zapobiegać zatrzymaniom składów.
Specjaliści z Katedry Eksploatacji Systemów Technicznych PWr zamierzają zamontować czujniki na 81 wagonach wyruszających w długie trasy na torach Europy Środkowej i Wschodniej. Urządzenia będą przez kilka miesięcy zbierać w czasie rzeczywistym dane m.in. na temat temperatury wybranych elementów zawieszenia czy drgań w różnych płaszczyznach. Gromadzone na bieżąco informacje pozwolą monitorować stanu taboru, by od razu wykrywać ewentualne niepokojące sygnały mogące wskazywać na zbliżającą się awarię. Dzięki czujnikom operatorzy zyskają także wiedzę o otoczeniu, czyli stanie torów w różnych częściach Europy.
Te informacje są bardzo cenne. Umożliwią operatorowi podjęcie decyzji o tym, że wagon, u którego system wskazuje nieprawidłowości, powinien przejść prace serwisowe, zanim zostanie mu wyznaczony kolejny kurs. Na podstawie informacji o stanie torów na wyznaczonej trasie można będzie też zdecydować, czy dany transport obsłużą wagony w najlepszym stanie technicznym, czy może nie ma przeciwskazań, by był to starszy tabor – tłumaczy dr inż. Mateusz Zając, kierownik projektu.
Dzięki automatycznej analizie online danych z czujników naukowcy z PWr wspólnie ze specjalistami z Tankwagon opracują system monitorowania, rejestrowania i raportowania nieprawidłowego zachowania elementów składowych taboru. W efekcie ma powstać „cyfrowy bliźniak”, który wesprze operatorów taboru kolejowego w podejmowaniu decyzji – właśnie na temat m.in. planowania prac serwisowych i napraw czy ustalania składu, który wyjedzie w trasę.
Na konieczność szybszego zaplanowania przeglądu wagonu mogą wskazywać różne niepokojące objawy, charakteryzujące się odchyleniem od wzorca. Na przykład jeśli w danym składzie łożyska wagonów mają podobną temperaturę, a w jednym jest ona wyższa, to jest to wyraźny sygnał, że dochodzi tam do tarcia i trzeba zareagować. Ale mogą to być także inne objawy, bardziej subtelne – w ich wyłapaniu pomoże wiedza pracowników firmy, m.in. na podstawie dotychczasowych napraw i awarii – wyjaśnia dr Zając.
Będą to pierwsze takie badania stanu wagonów, prowadzone zdalnie i na tak dużą skalę. Naukowcy nie znaleźli w literaturze analiz będących efektem podobnych prac. System, który inżynierowie z Politechniki Wrocławskiej opracują wspólnie z firmą Tankwagon, powstanie do końca tego roku. Projekt finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Lucyna Róg, źródło: PWr