Jak zmienia się wieś i jaka jest w tym rola programów zmierzających do jej odnowy – zagadnienia te bada Oskar Wolski z Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego w ramach projektu dofinansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Współczesna wieś podlega dynamicznym przemianom. Jeszcze niedawno utożsamiana z rolnictwem, które było główną gałęzią jej gospodarki oraz ze społecznością chłopską, która stanowiła głównych jej mieszkańców – obecnie pełni wiele różnych funkcji. Jest przestrzenią pełną życia, obcowania z naturą, rekreacji i turystyki. Wieś to już nie tylko rolnicy, ale także osoby zajmujące się prowadzeniem własnego biznesu, pracujące w usługach czy też w ogóle pracujące w mieście, a poza nim jedynie spędzające czas wolny.
– Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, co tworzy wieś – jest tak różna, jak ludzie, którzy ją zamieszkują i tworzą jej społeczność. Istotne dla przemian wsi są jednak polityki jej rozwoju, które tworzą pewien obraz wsi: jaka ona będzie, gdy osiągniemy zakładane cele. Polityki te są realizowane w postaci różnego typu programów rozwoju. Jednym z nich są programy odnowy wsi – mówi doktorant Oskar Wolski z Wydziału Nauk Geograficznych UŁ.
Programy odnowy wsi są szczególne, ponieważ dotyczą pewnych wartości życia na wsi, tradycji i tożsamości. Z drugiej strony, w ramach tych programów prowadzone są także bardziej typowe działania, jak choćby te zmierzające do poprawy infrastruktury.
– Programy odnowy wsi mają na ogół inne cele niż programy rozwoju obszarów wiejskich finansowane ze środków UE. Programy jakie wdrażają samorządy wojewódzkie są skupione także na aspektach społecznych – wskrzeszeniu tradycji, odbudowywaniu więzi międzyludzkich i wartości. Jest to alternatywny sposób rozwoju wsi i dlatego w swoich badaniach staram się dociec jak takie programy wpływają na przestrzeń wiejską – dodaje Wolski.
W programach tego typu po finansowanie występują społeczności lokalne, na poziomie danej wioski. Mimo że realizowane projekty są drobne, to z punktu widzenia mieszkańców wsi bardzo ważne. Są to na przykład projekty dotyczące przestrzeni (renowacje obiektów, wyposażenie placów zabaw), aspektów społeczno-kulturowych (organizacja festynów, pielęgnowanie tradycji, edukacja) i gospodarki (rozwijanie kompetencji przedsiębiorców).
– Poza tym te programy wpływają na wieś także w sferze symbolicznej, a wpływ ten opiera się na wyobrażeniu wsi jako sielanki – podsumowuje doktorant UŁ.
Badania dotyczą ośmiu województw, które realizowały lub nadal realizują programy odnowy wsi – opolskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, dolnośląskie, wielkopolskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie.
Realizowana rozprawa doktorska pt. „Programy odnowy wsi w przemianach społeczno-gospodarczych obszarów wiejskich” uzyskała finansowanie w ramach konkursu ETIUDA organizowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Na finansowanie składa się stypendium doktorskie oraz pokrycie kosztów stażu zagranicznego. Całkowity budżet to 90 328 zł.
źródło: UŁ