Pięcioro polskich naukowców otrzymało granty Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej. Na stworzenie niezależnych laboratoriów dostaną po 50 tys. euro rocznie przez 3–5 lat.
EMBO to międzynarodowa organizacja zrzeszająca ponad 1800 wybitnych badaczy zajmujących się biologią molekularną. Wspiera utalentowane osoby w osiągnięciu jak najlepszych wyników prac badawczych. O EMBO Installation Grant mogą ubiegać się naukowcy z Czech, Polski, Portugalii i Turcji. Przyznawany jest na okres od trzech do pięciu lat. Dzięki dotacji – pięćdziesięciu tysiącom euro rocznie – naukowcy tworzą i rozwijają laboratoria w rodzimych ośrodkach.
W tegorocznej edycji EMBO wyróżniła dziewięciu młodych naukowców. Wśród laureatów są m.in. dr Aleksandra Pękowska oraz dr Grzegorz Sumara z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN, którzy w ubiegłym roku stanęli na czele pierwszych w Polsce Centrów Dioscuri. Dr Pękowska przyjechała do Warszawy z jednego z Narodowych Instytutów Zdrowia (National Institutes of Health) w Stanach Zjednoczonych. Prowadzi badania w zakresie ewolucyjnej i funkcjonalnej genomiki astrocytów, tj. specyficznych komórek w tkance nerwowej. Z kolei dr Grzegorz Sumara zajmuje się wyjaśnianiem szlaków sygnałowych, odgrywających rolę w chorobach metabolicznych. Dotychczas prowadził badania w Centrum Biomedycyny Eksperymentalnej im. Rudolfa Virchowa na Uniwersytecie w Würzburgu.
Kolejnym zdobywcą EMBO Installation Grant jest dr Piotr Szwedziak, który w ramach Międzynarodowej Agendy Badawczej ReMedy w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego bada archeony w kontekście ewolucji organizacji komórkowej. Za pomocą metod biologii strukturalnej i biochemii chce się dowiedzieć, w jaki sposób tak skomplikowana struktura, jak np. komórka ludzka, mogła powstać. Jest kierownikiem Laboratorium Strukturalnej Biologii Komórki CeNT. Rozprawę doktorską dotyczącą podziału komórkowego u bakterii obronił na Uniwersytecie w Cambridge, pracując w Laboratorium Biologii Molekularnej w Cambridge, prestiżowej instytucji, której badacze zdobyli 12 nagród Nobla. Przed przyjazdem na UW (w maju ub.r.) pracował również na stanowisku postdoca na Politechnice Federalnej w Zurychu, gdzie prowadził badania dotyczące sekrecji w bakteriach. Na UW przyjechał w maju 2019 roku.
Wśród nagrodzonych badaczy jest także dwóch z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dr Rafał Mostowy w swoich badaniach używa genomiki bakteryjnej do pomiaru zmian ewolucyjnych w patogenicznych bakteriach. Badając DNA mikrobów powodujących choroby zakaźne, stara się zmierzyć, jak prędko bakterie potrafią zmieniać się w odpowiedzi na szczepionki oraz antybiotyki. Ukończył studia z teoretycznej fizyki cząstek na słynnym Instytucie Nielsa Bohra na Uniwersytecie Kopenhaskim, a następnie otrzymał doktorat z biologii ewolucyjnej na Politechnice Zuryskiej. W 2012 roku wyjechał na podoktorskie stypendium naukowe do Imperial College w Londynie, by prowadzić badania nad pałeczkami zapalenia płuc.
Z kolei dr Yusuke Azuma opracowuje sztuczne przedziały subkomórkowe do przechowywania i katalizy poprzez ponowne zaprojektowanie i ukierunkowaną ewolucję samoorganizujących się klatek białkowych. To jeden z najbardziej przyszłościowych sposobów uzyskiwania białek o zdefiniowanej przez użytkownika funkcji. Dr Azuma obronił doktorat na Uniwersytecie w Kioto, później przebywał na stażu podoktorskim na Uniwersytecie w Poczdamie i na Politechnice Federalnej w Zurychu. Od października 2018 roku pracuje jako adiunkt w Laboratorium Bionanonauki i Biochemii MCB UJ.
Laureaci EMBO Installation Grants będą otrzymywać 50 tys. euro rocznie przez trzy do pięciu lat. Staną się również członkami EMBO Young Investigator Network, co umożliwi im korzystanie z całej gamy szkoleń oraz zasobów zrzeszonych instytucji.
EMBO Installation Grants mają przyczynić się do zwiększania poziomu internacjonalizacji na europejskich uczelniach oraz mobilności kadry akademickiej. Jednym z wymogów wobec zgłaszających jest jednorazowe spędzenie okresu przynajmniej dwóch lat poza krajem, w którym zamierzają utworzyć laboratorium. Formuła grantów ma za zadanie zachęcać młodych naukowców do zakładania laboratoriów w państwach, których mniej rozwinięta infrastruktura badawcza uniemożliwia im skuteczne konkurowanie z ośrodkami naukowymi o rozwiniętym zapleczu finansowym.
źródło: UW, UJ