Na Wydziale Anglistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu otwarto Laboratorium Psychofizjologii Języka i Afektu „PoLA”. Naukowcy będą w nim badać wzorce aktywności neuronów oraz aktywności elektrodermalnej.
Nową pracownią kieruje dr Rafał Jończyk z Wydziału Anglistyki UAM. Prowadzone przez jego zespół badania mają na celu zrozumienie, w jaki sposób komunikujemy emocje, kiedy mówimy różnymi językami, kiedy podejmujemy decyzje oraz kiedy myślimy kreatywnie. Jednym z pierwszych projektów realizowanych w otwartym właśnie labie będzie badanie neurofizjologicznych podstaw produkcji mowy emocjonalnej w dwujęzyczności.
W dzisiejszej wielojęzycznej i przepełnionej emocjami rzeczywistości społecznej szczególnie ważne jest
zrozumienie interakcji między emocjami a językiem. Za pomocą języka wymieniamy informacje, ale też wyrażamy uczucia i postawy. Najnowsze badania pokazują, że mózg wykrywa treść emocjonalną zawartą w słowach już w ciągu 0,1 sekundy. Jednak istnieje coraz więcej dowodów na to, że osoby dwujęzyczne, posługując się swoim drugim językiem, mogą być niewrażliwe na negatywne emocje. Dotychczasowe badania dotyczyły tego, jak ludzie rozumieją treści emocjonalne w językach, którymi się posługują. Niewiele zatem wiadomo o neurofizjologii produkcji mowy emocjonalnej, której zrozumienie jest kluczowe dla głębszego zrozumienia tego, jak emocje wpływają na komunikację w kontekście społecznym, klinicznym, politycznym i wielokulturowym – tłumaczy dr Rafał Jończyk.
W projekcie finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS (937 tys. zł) naukowcy z UAM zamierzają poszerzyć wiedzę naukową na temat roli emocji w produkcji mowy, podstawowych mechanizmów neurofizjologicznych związanych z produkcją słów i zdań wyrażających emocje oraz modulacji tych procesów przez pierwszy i drugi język. W tym celu zbadają fizjologię i dynamikę procesów angażujących mózg do produkcji treści emocjonalnych w pierwszym i drugim języku polsko-angielskich osób dwujęzycznych.
Analizujemy również, w jaki sposób osoby dwujęzyczne fizjologicznie przygotowują się do produkowania mowy emocjonalnej (tzw. przewidywanie afektywne) oraz jak może być to regulowane przez kontekst emocjonalny i językowy. W ramach dwóch badań składających się z czterech eksperymentów będziemy rejestrować przewodnictwo skóry i reakcje elektrofizjologiczne uczestników, podczas gdy będą oni produkować negatywne i neutralne słowa i zdania. Zbadamy też, czy i w jakim stopniu rodzaj sygnału antycypacyjnego wpływa na produkcję pojedynczych słów i zdań – wyjaśnia kierownik Laboratorium Psychofizjologii Języka i Afektu „PoLA”.
Dodaje, że przewodnictwo skórne jest nieinwazyjną miarą, która odzwierciedla reakcje elektrodermalne na bodźce
emocjonalne. Metoda ta jest oparta na założeniu, że zwiększone pocenie się powoduje wzrost poziomu
przewodności skóry. Z kolei EEG zapewnia bezpośredni pomiar aktywności neuronów z milisekundową precyzją. Połączenie obu tych metod pozwoli uczonym na optymalny wgląd w procesy fizjologiczne i elektrofizjologiczne, jakie zachodzą pod wpływem bodźców emocjonalnych w mózgu i ciele w czasie rzeczywistym.
Biorąc pod uwagę fakt, że w dzisiejszych czasach ludzie coraz częściej komunikują się za pomocą swojego obcego języka, wyniki naszych badań pomogą zrozumieć, w jaki sposób emocje, zwłaszcza te negatywne, kształtują produkcję języka, a w konsekwencji – komunikację. Pogłębi to obecną wiedzę na temat fizjologii i dynamiki procesów neuronalnych zachodzących w mózgu w trakcie produkcji mowy emocjonalnej. Metodologia, którą zastosujemy, poszerzy obecny stan wiedzy na ten temat w kontekście populacji normalnych i klinicznych, np. depresji, zaburzeń ze spektrum autyzmu, afazji, zaburzeń neurodegeneracyjnych, psychopatii, itd. Wyniki projektu mogą zatem mieć istotne zastosowania w obszarach takich jak edukacja, zdrowie i dobre samopoczucie – podkreśla dr Jończyk.
Przeprowadzanie badań nad psychofizjologią języka oraz afektu to podstawowy cel utworzenia nowego laboratorium. Nowoczesna aparatura badawcza umożliwiająca pomiar bioelektrycznej aktywności mózgu i reakcji skórno-galwanicznej umożliwi też pogłębianie wiedzy dotyczącej mechanizmów poznawczych oraz afektywnych w dwujęzyczności, w procesie podejmowania decyzji moralnych oraz w procesie myślenia twórczego. Naukowcy z UAM liczą na współpracę z jednostkami badawczymi w kraju i za granicą w ramach projektów inter- oraz trans-dyscyplinarnych, również wykraczających poza określone powyżej nurty badawcze.
MK, źródło: UAM, NCN