Malaria to najczęściej występująca na świecie choroba zakaźna. Walka z jedną z jej postaci jest celem międzynarodowego konsorcjum badawczego PvSTATEM. W jego skład weszli także naukowcy z Politechniki Warszawskiej.
Malaria jest chorobą pasożytniczą wywoływaną u ludzi przez pięć gatunków pierwotniaka z rodziny Plasmodium. Jednym z nich jest zarodziec ruchliwy (P. vivax). Ma zdolność do tworzenia uśpionych stadiów wątrobowych (hipnozoitów), co utrudnia w walkę z nim. Stadia wątrobowe są niewykrywalne i mogą reaktywować się w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po początkowym zarażeniu, powodując nawroty infekcji. Powstające w ten sposób we krwi pasożyty powodują chorobę i umożliwiają jej dalsze przenoszenie się z ludzi na komary.
Międzynarodowe konsorcjum PvSTATEM (P. vivax Serological Testing and Treatment in Ethiopia and Madagascar) rozpoczęło w 2022 roku projekt, którego celem jest opracowanie nowego rozwiązania w zakresie kontroli i eliminacji malarii wywołanej przez P. vivax. Naukowcy stworzyli test diagnostyczny do pomiaru przeciwciał przeciwko wybranym antygenom zarodźca ruchliwego. Identyfikuje on osoby, w przypadku których od zakażenia nie upłynęło dużo czasu, a zatem mogą być nosicielami hipnozoitów. Chorych można skierować do leczenia prymachiną w celu usunięcia hipnozoitów i zapobiegnięcia nawrotom infekcji. To właśnie PvSeroTAT, czyli połączenie nowatorskiego testu diagnostycznego i leczenia prymachiną, jest pomysłem na kontrolę i eliminację malarii P. vivax.
W kolejnych etapach członkowie konsorcjum przeprowadzą badania kliniczne w Etiopii i na Madagskarze w celu oceny skuteczności PvSeroTAT. Sprawdzą również, czy rozwiązanie jest akceptowane przez społeczność oraz osoby i instytucje tworzące system opieki zdrowotnej. Częścią projektu jest także opracowanie mobilnych technologii w dziedzinie zdrowia, ułatwiających wdrożenie testów serologicznych P. vivax i leczenia prymachiną.
Konsorcjum planuje opracować metodę uczenia maszynowego do nadzoru nad malarią na poziomie populacji. W tym zadaniu pomogą naukowcy z Politechniki Warszawskiej, która właśnie dołączyła do PvSTATEM. W projekcie uczestniczyć będą prof. Przemysław Biecek i dr Nuno Sepúlveda z Wydziału Matematyki i Nauk Informacyjnych.
Wykorzystamy modelowanie matematyczne, narzędzia uczenia maszynowego i technologie cyfrowe, aby stworzyć nowe oprogramowanie komputerowe, które umożliwi przewidywanie transmisji malarii na poziomie populacji i ocenę wpływu metody PvSeroTAT – wyjaśnia prof. Biecek.
Interdyscyplinarne konsorcjum PvSTATEM tworzy 9 partnerów z Europy, Afryki i Australii: paryski Instytut Pasteura, Londyńska Szkoła Higieny i Medycyny Tropikalnej, Amauer Hansen Research Institute w Etiopii, Instytut Pasteura na Madagaskarze, University of Galway w Irlandii, Foundation for Innovative New Diagnostics w Szwajcarii, włoskie stowarzyszenie MEDEA, Walter and Eliza Hall Institute w Australii oraz Politechnika Warszawska.
źródło: PW