Grupa naukowców z Polski znalazła się wśród zwycięzców konkursu „Sustainable and Liveable Cities and Urban Areas” na międzynarodowe projekty naukowe. Ich badania dotyczą wpływu reaktywnych związków azotu (Nr) na zrównoważony rozwój miast.
Konkurs został zorganizowany przez agencję National Natural Science Foundation of China (NSFC) oraz sieć Joint Programming Initative Urban Europe, do której należy Narodowe Centrum Nauki. Spośród 122 złożonych wniosków do finansowania skierowano 11 projektów na łączną sumę 10,8 milionów euro. Jeden ze zwycięskich projektów zatytułowany „Obieg azotu w przestrzeni miejskiej: nowe podejście ekonomiczne (UNCENT), aby sprostać wyzwaniom zmian klimatu” będzie realizowany przez konsorcjum badaczy z Austrii, Chin i Polski.
– Związki azotu często wielokrotnie przekraczają pulę środowiskową zanim powrócą do atmosfery w postaci molekularnego N2. W tym czasie przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza (jako cząstki stałe) oraz wody (azotany), do zakwaszania jezior i gleby, do eutrofizacji oraz zmian klimatu wywołanych emisjami tlenków azotu, a także do utraty różnorodności biologicznej – wyjaśnia kierująca polską częścią badań dr inż. Monika Suchowska-Kisielewicz z Zakładu Technologii Wody, Ścieków i Odpadów Instytutu Inżynierii Środowiska na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Dodaje, że globalny cykl związków azotu jest dość dobrze poznany. Do najważniejszych źródeł ich uwalniania zalicza się: rolnictwo i nawożenie gleb, procesy spalania, składowiska odpadów i instalacje ich przetwarzania oraz oczyszczalnie ścieków. Prace skupiające się na rozpoznaniu bilansów azotowych pomijały dotychczas aspekty miejskie. Wynika to z niemożności ilościowego oszacowania przepływów do i z miast materiałów w nich stosowanych i zużywanych, zwłaszcza zawierających znaczną ilość Nr, jak żywność i produkty spożywcze. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy szukać w braku instrumentów ekonomicznych umożliwiających wyraźne odróżnienie produkcji w mieście i poza nim. Prowadzi to do tworzenia bilansów azotu, w których bardzo specyficzne warunki, na jakich działają obszary miejskie i podmiejskie, są ignorowane.
– Celem projektu jest stworzenie „miejskich bilansów azotu” oraz określenie przyczyn i dróg uwalniania tych związków oraz metod przeciwdziałania temu zjawisku, biorąc pod uwagę odzyskiwanie użytecznych materiałów, np. składników odżywczych, jako opcji wspierających rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym – tłumaczy dr inż. Monika Suchowska-Kisielewicz.
Bilanse azotu i jego wpływ na środowisko zostaną określone dla miast europejskich i chińskich z uwzględnieniem występujących różnic w zakresie wymogów ochrony klimatu. Zielonogórska badaczka zakłada, że opracowane przez jej zespół miejskie budżety azotu pozwolą:
Projekt realizowany będzie przez Uniwersytet Zielonogórski przy współpracy z Międzynarodowym Instytutem Analizy Systemów (International Institute for Applied Systems Analysis, IIASA) w austriackim Laxenburgu, Chińską Akademią Nauk oraz Uniwersytetem Pekińskim. Całkowity budżet projektu wynosi 803,6 tys. euro, z czego 203,8 tys. przypadnie badaczom z Polski.
MK