Prof. Marzena Osuch z Instytutu Geofizyki PAN jako jedyna z Polski brała udział w międzynarodowych badaniach, których celem była analiza wpływu obserwowanych zmian klimatycznych na wielkość powodzi na starym kontynencie. Publikacja z wynikami ukazała się w najnowszym „Nature”.
Rzeki zalewające równiny powodziowe powodują ogromne szkody: na całym świecie roczne straty z tego tytułu szacuje się na ponad 100 miliardów dolarów. Zakres, w jakim zmiany klimatu wpływają na dotkliwość powodzi, nie był jak dotąd jasny. Na całym świecie wydaje się, że spójne trendy nie istnieją. Austriacki specjalista od powodzi, prof. Günter Blöschl z Politechniki Wiedeńskiej, kierował badaniami, których celem była analiza wpływu obserwowanych zmian klimatycznych na wielkość powodzi na terenie Europy. Po raz pierwszy przeprowadzono analizę na tak szeroką skalę, dzięki wykorzystaniu danych z 3738 posterunków wodowskazowych zlokalizowanych na rzekach o naturalnym reżimie przepływu. Wyniki pracy na podstawie danych z okresu 1960–2010 wskazują, że zmiany przepływów maksymalnych rocznych w ostatnim półwieczu można przypisać zmianom klimatu. Analiza trendów wskazuje na różne tendencje oraz intensywność zmian: wzrost wielkości powodzi w Europie Północno-Zachodniej, natomiast spadek w Europie Południowej oraz Europie Wschodniej. Zaobserwowano, że zmiany klimatu w różny sposób wpływają na wielkość powodzi w zależności od regionu:
Skala zmian powodziowych jest niezwykła: wahają się one od zmniejszenia oczekiwanych poziomów powodzi o 23% na dekadę do wzrostu o 11% na dekadę (w stosunku do średnich długoterminowych). Jeśli tendencje te utrzymają się w przyszłości, w wielu regionach Europy można spodziewać się poważnego wpływu na ryzyko powodziowe.
Zidentyfikowane zmiany wielkości powodzi są zgodne z wynikami projekcji modeli klimatycznych. „Sugeruje to, że zmiany klimatyczne nie są kwestią odległej przyszłości, lecz już się dokonują” – podkreśla Marzena Osuch z Instytutu Geofizyki PAN, która jako jedyna z Polski wzięła udział w badaniach. Jest jedną ze współautorek artykułu „Changing climate both increases and decreases European river floods”, który ukazał się w ostatnim numerze prestiżowego czasopisma „Nature”. Publikacja powstała pod kierownictwem prof. Güntera Blöschla z Politechniki Wiedeńskiej przy współpracy wielu europejskich grup badawczych. Autorzy reprezentują aż 35 instytucji badawczych z całej Europy.
Anna Zdunek, źródło: IG PAN
Rys. Regionalne trendy zmian wielkości powodzi w Europie, zaobserwowane na podstawie danych z lat 1960–2010. Na niebiesko oznaczono wzrost przepływów, a na czerwono ich spadki. Na mapie oznaczono również lokalizację 2370 posterunków wodowskazowych, z których pozyskano dane do analizy.
