Naukowcy z kilku ośrodków naukowych prowadzą badania dotyczące opieki nad dziećmi na ziemiach polskich od XIX wieku. Pomysłodawcą projektu jest historyk z Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Głównym celem inicjatywy jest podjęcie badań nad dziejami opieki nad dziećmi na ziemiach polskich w okresie od XIX do XXI wieku. Przy czym naukowcy zaangażowani w projekt definiują opiekę dość szeroko, uwzględniając zarówno postęp naukowy w tej mierze, jak też ewoluujące miejsce i sposób pielęgnacji dziecka w rodzinie oraz wszelkie formy wsparcia jego rozwoju oferowane przez instytucje zewnętrzne: państwo, władze samorządowe, organizacje społeczne, związki wyznaniowe. Zakres chronologiczny badań obejmie okres od połowy XIX wieku, gdy na ziemiach polskich zachodziły dynamiczne zmiany społeczne, których elementem stały się również widoczne modyfikacje w postrzeganiu miejsca dziecka w rodzinie i społeczeństwie. Projekt ma na celu zbadanie i udokumentowanie procesów zachodzących w opiece nad dzieckiem na przestrzeni tego czasu.
Wyniki przeprowadzonych badań mogą być wykorzystywane w edukacji przyszłych pracowników służb społecznych w Polsce i przyczynić się do praktycznego wykorzystania humanistyki w rozwoju edukacji, gospodarki i społeczeństwa. Projekt i jego efekty publikacyjne będą jednak przede wszystkim unikatowym źródłem wiedzy na temat tak ważnej dla rozwoju społecznego aktywności państwa, samorządów, organizacji pozarządowych i jednostek na płaszczyźnie wsparcia procesów wychowania i socjalizacji młodego pokolenia – wyjawia prof. Paweł Grata z Uniwersytetu Rzeszowskiego, pomysłodawca i kierownik przedsięwzięcia.
Ma ono w dużej mierze charakter interdyscyplinarny, w pracach biorą udział specjaliści z zakresu historii gospodarczej i społecznej, polityki społecznej, socjologii, nauk o polityce z różnych ośrodków. Efektem będzie 1000-hasłowy słownik historyczny „Opieka nad dziećmi na ziemiach polskich w XIX–XXI wieku” zawierający najważniejsze pojęcia, osoby, wydarzenia i instytucje z zakresu tej tematyki. Publikacja, oprócz wersji drukowanej, będzie zaprezentowana także na stronie internetowej www.slownik.kulepszejprzyszlosci.pl.
W trakcie opracowywania projektu zauważyliśmy widoczną niszę związaną z dostępnością opracowań i danych związanych z problematyką opieki nad dzieckiem w perspektywie historycznej oraz ich ekspozycją. Przygotowywane w ramach prac nad słownikiem dosyć obszerne hasła zawierać będą również związane z nimi wskazówki bibliograficzne. Co istotne, do publikacji efektów prac wykorzystujemy popularne oprogramowanie MediaWiki, znane m.in. z popularnej Wikipedii, dzięki czemu opracowane przez nas treści będą dostępne nawet dla mniej zaawansowanych technologicznie użytkowników – tłumaczy prof. Paweł Grata.
Projekt wpisuje się w prowadzone w Instytucie Historii Kolegium Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego badania dotyczące historii społecznej i gospodarczej. Ich owocem jest m.in. seria wydawnicza Biblioteka Polskiej Modernizacji (dostępna nieodpłatnie na stronie www.wdrodzekumodernizacji.pl), a także wciąż przygotowywany Słownik Polskiej Modernizacji (www.slownikpolskiejmodernizacji.pl). Na luty przyszłego roku zaplanowano z kolei wystawę „Polscy bohaterowie. Innowatorzy, modernizatorzy, wynalazcy i ich wkład w rozwój społeczeństwa”. W przyszłym roku powstanie również cykl podcastów „Czego uczy nas historia gospodarcza? 12 rozmów na trudny czas”.
Słownik historyczny „Opieka nad dziećmi na ziemiach polskich w XIX–XXI wieku” powstaje w ramach programu „Nauka dla Społeczeństwa”. Na jego realizację Ministerstwo Edukacji i Nauki przeznaczyło blisko 413 tys. zł.
MK