Trzydzieści geologicznych i pogórniczych obiektów znajdujących się przy granicy Polski i Czech obejmuje mapa w aplikacji mobilnej „Śląska Wyprawa”, która powstała z udziałem naukowców Politechniki Śląskiej.
Projekt pod nazwą „Dziedzictwo geologiczno-górnicze w przygranicznej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego” był finansowany przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki. W pracach uczestniczyły dwa podmioty: Vysoka Škola Banska w Ostrawie oraz Politechnika Śląska.
Z okresu ponad 200-letniego rozwoju przemysłu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, zarówno po czeskiej, jak i polskiej stronie granicy, zachowało się stosunkowo dużo stanowisk geologicznych i pogórniczych, które ulegają zniszczeniu lub nieodwracalnym zmianom, w wyniku stopniowej rekultywacji. Stąd też uznano, że warto udokumentować wybrane obiekty i szeroko udostępnić informacje o nich w kontekście turystyki transgranicznej – mówi prof. Małgorzata Labus z Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej.
Badacze opracowali obszerną trójjęzyczną publikację, w której uwzględniono wybrane obiekty po obu stronach granicy, znajdujące się od niej w odległości do 40 km. Wśród nich znalazły się m.in. sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu, Śląskie Obserwatorium Geofizyczne w Raciborzu, kompleks Dolne Vitkovice w Ostrawie czy meandry rzeki Odry na odcinku Chałupki-Zabełków.
Efektem zakończonego w czerwcu projektu jest także mobilna aplikacja „Śląska Wyprawa”, również językach polskim, czeskim i angielskim, która pozwala na interaktywne poszukiwanie obiektów na mapie i uzyskiwanie o nich informacji. Oprócz naukowców we wstępnym etapie tworzenia aplikacji uczestniczyli studenci Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej.
Jako przykład zagospodarowanego turystycznie obiektu, uwzględnionego w opracowaniu, może posłużyć kompleks Dolne Vitkovice w Ostrawie. Jest to największy kompleks zabytków przemysłowych w Republice Czeskiej, zajmujący w Ostrawie prawie 300 ha. Do najważniejszych zabytków techniki należą tu: Wielki Piec nr 1 z nowoczesną nadbudową, tzw. Bolt Tower, dawny zbiornik gazu przekształcony w wielofunkcyjną salę o nazwie Gong; dawna stacja energetyczna U6, przekształcona w Muzeum Mały Świat Techniki; nowo wybudowane rozległe muzeum naukowo-techniczne, tzw. Wielki Świat Techniki, wieża szybowa kopalni Hlubina i przylegające do niej zabudowania szybowe – opisuje prof. Małgorzata Labus.
Dodaje, że po zakończeniu działalności huty w 1998 roku, zlikwidowane wielkie piece, baterie koksownicze i kopalnia Hlubina zostały uznane za państwowe zabytki kultury i wpisane na Listę Dziedzictwa Europejskiego.
Początkowo jednak duży obszar przemysłowy stopniowo popadał w ruinę. Na szczęście zamiar wyburzenia kompleksu przegrał z projektem rewitalizacji niektórych budynków i zachowaniem ich jako zabytków techniki dla przyszłych pokoleń – zaznaczają twórcy aplikacji, która będzie dostępna od 11 lipca.
Polską częścią projektu kierowała dr hab. inż. Anna Manowska.