Prawie 30 tys. haseł zawiera ogólnodostępny, internetowy słownik nazwisk w Polsce przygotowany w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie. Zawiera informacje o pochodzeniu nazwiska, jego odmianie oraz częstotliwości jego występowania w poszczególnych województwach i na świecie.
Internetowy słownik nazwisk w Polsce jest onomastykonem, który obejmuje około 30 tys. nazwisk używanych współcześnie w Polsce. Prace nad nim trwały od 2014 roku. Inicjatorką i pomysłodawczynią była nieżyjąca już (zmarła w 2020 r.) prof. Barbara Czopek-Kopciuch z Instytutu Języka Polskiego PAN w Krakowie. Jej dzieło kontynuowały współuczestniczące w projekcie badaczki tej placówki: dr hab. Halszka Górny, dr hab. Małgorzata Magda-Czekaj, dr Elena Palinciuc-Dudek (pracowała w IJP PAN do 2019 r.), prof. Katarzyna Skowronek i dr Elżbieta Supranowicz.
Jak tłumaczą, nazwiska Polaków były i nadal są przedmiotem naukowego zainteresowania językoznawców, onomastów, historyków, genealogów, socjologów. Dodają, że szczególnie liczne są antroponomastyczne monografie regionalne, zbierające nazwiska (lub proto-nazwiska) współczesne i historyczne z różnych miejsc i terenów geograficznych dawnej i dzisiejszej Polski. Powstały i powstają też liczne onomastykony, zbierające historyczne nazwy osobowe lub współczesne nazwiska.
Jednocześnie w krajach europejskich, np. w Niemczech czy Holandii, tworzone są elektroniczne bazy nazwiskowe i słowniki nazwisk. Ich przyszłym efektem miałaby być europejska internetowa baza nazwisk. Już teraz jednak istnieją strony internetowe, ukazujące rozmieszczenie geograficzne i statystyki dotyczące frekwencji nazwisk używanych w wielu krajach europejskich – piszą autorki słownika.
Nierzadko nazwiska cieszą się też zainteresowaniem… ich właścicieli. Badając rodzinne dzieje, chcemy wiedzieć, kiedy nazwisko powstało, kim byli i gdzie mieszkali dawniejsi jego nosiciele. I właśnie wychodząc naprzeciw wszystkim tym oczekiwaniom powstał Internetowy słownik nazwisk w Polsce. Ma charakter naukowy i popularyzatorski. Najistotniejszym elementem ISNP są informacje statystyczno-frekwencyjne i językoznawczo-leksykograficzne dotyczące poszczególnych nazwisk.
Każde hasło składa się z głównej formy nazwiska pochodzącej z bazy danych PESEL, formy żeńskiej, liczby jego użytkowników w Polsce (z podziałem na płeć, województwa, powiaty i gminy z najwyższą frekwencją), zapisów historycznych, źródeł pochodzenia, prawdopodobnych etymologii oraz motywacji nazwiska, struktury słowotwórczej oraz wariantów. Przygotowano też dane dotyczące rozmieszczenia nazwiska w innych krajach. Aplikacja pozwala na wyszukiwanie alfabetyczne nazwisk i sortowanie wyników zapytania. Jest również możliwe wyszukiwanie według określonej przez użytkownika kombinacji liter znajdujących się na początku pewnej grupy nazwisk, kończących je bądź zawierających się w ich strukturze. Program został dostosowany do wyświetlania treści na urządzeniach mobilnych (smartfony, tablety itp.).
Twórczynie słownika przekonują, że powinien on pomóc w dalszych badaniach naukowych antroponomastycznych, jak i w realizacji prywatnych celów, np. w poszukiwaniach genealogicznych. Słownik ma charakter otwarty – jest i będzie stale uzupełniany i rozwijany. Na przyszły rok planowana jest kontynuacja i uzupełnienie o nazwiska o mniejszej liczbie użytkowników.
MK, źródło: IJP PAN
Skąd pochodzi nazwisko Justynski