Dokładne sprawdzenie rozkładu promieniowania ultrafioletowego w różnych warstwach atmosfery – to główny cel projektu LUSTRO, nad którym pracuje 10-osobowy zespół studentów Politechniki Warszawskiej. Pomysł jest realizowany w ramach niemiecko-szwedzkiego programu studenckiego REXUS/BEXUS organizowanego m.in. przez Europejską Agencję Kosmiczną.
Studenci PW zajmują się stworzeniem układu czujników i obracających się luster. Gotowy system zostanie wyniesiony za pomocą balonu stratosferycznego na wysokość ok. 25–33 km i pozostanie tam przez kilka godzin. – W tym czasie dwa peryskopy będą zbierać dane o intensywności promieniowania UV – wyjaśnia Aleksander Masłowski, koordynator projektu LUSTRO (Light-and Ultraviolet Strato-and Tropospheric Radiation Observer). – Dane te zostaną zapisane na karcie pamięci oraz częściowo wysłane radiowo do stacji naziemnej, aby potem móc przeanalizować je pod kątem zmian w trakcie lotu przez atmosferę. Chcemy sprawdzić, co dzieje się z promieniowaniem, gdy zmienia się np. gęstość atmosfery czy pojawiają się chmury. Szczególnie interesują nas właśnie chmury i ich wpływ na intensywność promieniowania.
Nauka i współpraca
Pracę nad przedsięwzięciem studenci rozpoczęli we wrześniu 2017 roku. Na razie zespół z PW przeszedł pomyślnie wstępną fazę projektowania (Preliminary Design Review) i szykuje się do prezentacji finalnego projektu przed ekspertami z programu REXUS/BEXUS.
Drużyna była także już na dwóch wyjazdowych etapach: eliminacjach podczas Selection Workshop w ESTEC w Noordwijk w Holandii oraz tygodniu szkoleniowym połączonym z analizą projektu przez specjalistów z ESA w Szwecji. – Obecnie przygotowujemy się do stworzenia prototypu i równocześnie szukamy sponsorów zainteresowanych wsparciem tego, co robimy – mówi Justyna Wiśniewska. – Budujemy eksperyment, który ma mieć wartość naukową, ale bardzo ważne jest dla nas też to, że uczymy się pracy w zespole i wszystkich etapów tworzenia projektu.
Eksperyment, jakiego nie było
Badania stratosfery pod kątem intensywności promieniowania UV prowadzi się przede wszystkim z kosmosu, za pomocą satelitów oraz z ziemi, z wykorzystaniem czujników. Istnieją także modele rozkładu tego promieniowania, oparte na latach pomiarów i doświadczeń. Dla studentów PW to wszystko jednak za mało. – Do działania popycha nas ciekawość i chęć uzupełnienia istniejących modeli naukowych. Chcemy się przekonać, czy w sprawie promieniowania nie dzieje się w atmosferze coś jeszcze ciekawszego, niż myślimy – zaznacza Aleksander Masłowski.
Użycie balonu stratosferycznego do sprawdzenia intensywności promieniowania ultrafioletowego samo w sobie nie jest nowością. Studenci PW planują jednak rozszerzyć zakres takich badań. – Do tej pory nie było eksperymentu, pozwalającego sprawdzić, jak się to promieniowanie zmienia w różnych kierunkach, a my zamierzamy to wszystko doprecyzować – tłumaczy Aleksander Masłowski.
Dzięki projektowi mamy więc szansę poznać pełniejszy niż kiedykolwiek obraz rozkładu promieniowania UV, a co za tym idzie – uzyskać bardzo dokładną i użyteczną wiedzę na temat warunków, w których przebywanie na słońcu jest dla ludzi szczególnie niebezpieczne.
Lot balonu z eksperymentem studentów PW (a także kilkoma eksperymentami innych zespołów) planowany jest na jesień 2018 roku.
LUSTRO to czwarty projekt realizowany w ramach programu REXUS/BEXUS przez członków Sekcji Balonowej Studenckiego Koła Astronautycznego działającego przy Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa PW.
Programu REXUS/BEXUS jest skierowany do studentów z całej Europy, którzy chcą rozwijać technologie i badania wykorzystujące balony stratosferyczne i rakiety.
Więcej o badaniach studentów w tekście na stronie Politechniki Warszawskiej
Więcej informacji o projekcie LUSTRO na Facebooku
Biuro ds. Promocji i Informacji PW
Bzdura za grube pieniądze.