Troje polskich naukowców zostało laureatami prestiżowych grantów Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej. Dzięki EMBO Installation Grants utworzą własne niezależne laboratoria.
EMBO to międzynarodowa organizacja zrzeszająca ponad 1800 wybitnych badaczy zajmujących się biologią molekularną. Wspiera utalentowane osoby w osiągnięciu jak najlepszych wyników prac badawczych. O EMBO Installation Grants mogą ubiegać się naukowcy z Czech, Polski, Portugalii i Turcji. Przyznawany jest na okres od trzech do pięciu lat. Granty te przyznawane są naukowcom będącym na początkowym etapie kariery badawczej. Dzięki dotacji – 50 tys. euro rocznie – mogą stworzyć i rozwijać laboratoria w rodzimych ośrodkach.
W tegorocznej edycji EMBO wyróżniła ośmioro młodych naukowców. Wśród laureatów znalazło się troje Polaków.
Dr hab. Kinga Kamieniarz-Gdula utworzy laboratorium na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W centrum jej zainteresowania są końce genów. W ramach grantu spróbuje poznać podstawowe mechanizmy zakończenia procesu transkrypcji genów oraz w jaki sposób zaburzenia zaburzenia na tym etapie przyczyniają się do chorób człowieka. Za szczególnie istotną w kontekście patologicznym uważa przedwczesną terminację, zwaną też atenuacją transkrypcji, która ma duże znaczenie medyczne, w szczególności w przypadku raka. Jej podejście badawcze bazuje na genomice oraz transkryptomice, w połączeniu z biologią molekularną, biochemią i proteomiką.
Dr Piotr Gerlach (obecnie w Instytucie Biochemii Maxa Plancka w Monachium) utworzy laboratorium w ramach programu MAB Remedy w nowo powołanym Międzynarodowym Instytucie Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN. Zamierza wykorzystać swoje doświadczenie w biologii strukturalnej (krystalografia i cryoEM) i skupić się na mechanizmach infekcji RNA wirusów, zwłaszcza na bezpośrednich interakcjach, w jakie białka wirusowe wchodzą z białkami gospodarza wewnątrz komórki. Identyfikacja i dokładna molekularna charakteryzacja takich wewnątrzkomórkowych oddziaływań wirus-gospodarz może zostać wykorzystana przy projektowaniu nowych leków antywirusowych.
Z kolei dr Michał Wandel, pracujący w MRC Laboratory of Molecular Biology w Cambridge, stworzy laboratorium w Instytucie Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie. W ramach grantu będzie badał wewnątrzkomórkowe mechanizmy odporności przeciwdrobnoustrojowej. Zamierza m.in. zbadać stan antypatogenny wywołany przez cytokiny, aktywowane w celu przeciwdziałania infekcjom bakteryjnym. Jego zespół przyjrzy się też antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym mechanizmom obronnym odporności wrodzonej. Prace będą prowadzone na styku biologii, genetyki, biochemii i mikrobiologii. Wyniki pozwolą na opracowanie nowych środków terapeutycznych skierowanych przeciwko patogennym mikroorganizmom, w tym trudnym do leczenia szczepom lekoopornym. Ponadto zrozumienie mechanizmów molekularnych inicjujących procesy prozapalne może przełożyć się na optymalizację leczenia chorób zapalnych.
Oprócz 50 tys. euro rocznie przez okres 3–5 lat stypendyści mogą ubiegać się również o dodatkowe finansowanie w wysokości do 10 tys. euro rocznie. Stają się także częścią EMBO Young Investigator Network, co umożliwi im korzystanie z całej gamy szkoleń oraz zasobów zrzeszonych instytucji. Będą też mieli dostęp do infrastruktury badawczej w Europejskim Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL) w Heidelbergu.
EMBO Installation Grants mają przyczynić się do zwiększania poziomu internacjonalizacji na europejskich uczelniach oraz mobilności kadry akademickiej. Jednym z wymogów wobec zgłaszających jest jednorazowe spędzenie okresu przynajmniej dwóch lat poza krajem, w którym zamierzają utworzyć laboratorium. Formuła grantów ma za zadanie zachęcać młodych naukowców do zakładania laboratoriów w państwach, których mniej rozwinięta infrastruktura badawcza uniemożliwia im skuteczne konkurowanie z ośrodkami naukowymi o rozwiniętym zapleczu finansowym. Od 2006 roku EMBO przyznała już 120 Installation Grants, z czego 28 dla polskich naukowców.
MK