Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych powstaje na Politechnice Krakowskiej. Warte ponad 26 mln zł nowe centrum badawcze będzie częścią Narodowej Sieci Metrologii Współrzędnościowej.
Naukową sieć i ośrodek badawczy światowej klasy tworzą cztery czołowe uczelnie techniczne: Politechnika Krakowska (lider konsorcjum), Politechnika Poznańska, Politechnika Warszawska i Politechnika Świętokrzyska. Celem współpracy jest utworzenie w Polsce wyspecjalizowanej infrastruktury badawczej dla rozwoju metrologii współrzędnościowej – obszaru nauki zajmującego się pomiarem i obrazowaniem 3D wszelkich obiektów geometrycznych. Ważnym zadaniem NSMET będzie też wzorcowanie systemów współrzędnościowych, stosowanych w przemyśle i instytutach badawczych.
Wart ponad 49,8 mln zł projekt NSMET jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Cztery uczelnie otrzymały na jego realizację dofinansowanie w wysokości ponad 33,2 mln zł, z czego najwięcej trafi do Politechniki Krakowskiej (blisko 17 mln zł). Dzięki tym środkom pod Wawelem doposażone zostanie działające już na Wydziale Mechanicznym PK Laboratorium Metrologii Współrzędnościowej oraz powstanie nowe Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych.
Unikatowa, specjalnie zaprojektowana aparatura badawcza Narodowej Sieci Metrologii Współrzędnościowej pozwoli na wykonywanie w Polsce najdokładniejszych pomiarów współrzędnościowych świata. Są one wykorzystywane we wszystkich dziedzinach nauki i przemysłu – od zaawansowanej optyki, medycyny, przez mechanikę, mechatronikę, po energetykę.
Takie pomiary wykonuje się w zaledwie kilku światowych ośrodkach, przy czym możliwości aparaturowe polskiej sieci uczynią ją jednym z najnowocześniejszych centrów badawczych, o najszerszym zakresie badań – podkreśla prof. Jerzy A. Sładek, dziekan Wydziału Mechanicznego PK, pomysłodawca Narodowej Sieci Metrologii Współrzędnościowej.
Dla wielu dziedzin nauki i przemysłu
Laboratorium Ultraprecyzyjnych Pomiarów Współrzędnościowych stanie na terenie kampusu Wydziału Mechanicznego w krakowskich Czyżynach. Budynek będzie stanowił swoistą obudowę dla instalowanych maszyn pomiarowych, zapewniając im odpowiednią stabilność termiczną oraz izolację drgań i ruchów ziemi. Wymagało to m.in. zaprojektowania specjalistycznych systemów klimatyzacji oraz fundamentowania.
W laboratorium zamontowana zostanie unikalna w skali międzynarodowej aparatura umożliwiająca wykonywanie pomiarów geometrii struktur wewnętrznych oraz zewnętrznych obiektów mierzonych, w skalach od nano do pomiarów wielkogabarytowych (co odpowiada zakresowi od 10^-9 m do 10^2 m). Poddawane pomiarom obiekty to przede wszystkim części maszyn i układów z różnorodnych branż przemysłu, m.in.: samochodowego, lotniczego, energetycznego (w tym odnawialnych źródeł energii), maszynowego, AGD, oraz medycyny, fotowoltaiki, technologii światłowodowych, optoelektroniki, bioinżynierii, produkcji materiałów kompozytowych i nanomateriałów, itd. Zakres realizowanych w laboratorium badań obejmie pomiary tomograficzne w skali nano oraz mikro, nano pomiary współrzędnościowe geometrii mierzonych elementów oraz topografii ich powierzchni, pomiary multisensoryczne części maszyn wykonywane z zastosowaniem skanujących głowic stykowych oraz głowic optycznych, których funkcjonowanie oparte jest na różnych zjawiskach fizycznych, a także pomiary wielkogabarytowe elementów, których najdłuższy wymiar sięga 8 m, z mikronowymi dokładnościami.
Biorąc pod uwagę kompleksowość planowanego wyposażenia, jego najnowocześniejszy i najdokładniejszy z obecnie dostępnych charakter, nasze laboratoria dołączą do światowej czołówki i będą dysponowały takimi możliwościami w zakresie infrastruktury badawczej, jak wiodące laboratoria metrologiczne przy Krajowych Instytutach Metrologicznych w Niemczech (PTB), w Wielkiej Brytanii (NPL) oraz w Stanach Zjednoczonych (NSMET) – zaznacza prof. Adam Gąska, kierownik projektu NSMET.
Koszt budowy nowego laboratorium to ok. 12 mln zł. Wartość planowanej w nim infrastruktury badawczej przekracza 14 mln zł. Zakończenie prac planowane jest na koniec 2023 roku.
Nowe laboratorium Wydziału Mechanicznego nie jest jedynym, o które wzbogaci się w tym roku uczelnia. Kilkanaście dni temu do użytku oddano Wydziałowe Laboratorium Badawcze Wydziału Inżynierii i Technologii Chemicznej. Zostało wyposażone w najwyższej klasy sprzęt do prowadzenia badań fizykochemicznych w wielu obszarach nauki i przemysłu. Mogą z niego skorzystać nie tylko badacze i studenci WIiTCh, ale też innych wydziałów uczelni oraz zewnętrznych jednostek naukowych. Nowe centrum ma też bogatą ofertę dla partnerów przemysłowych. Zakres badań, które będzie można podejmować w nowym laboratorium, jest bardzo szeroki – obejmuje tematy z obszarów technologii i inżynierii chemicznej, katalizy, chemii, w tym chemii farmaceutycznej, a także biotechnologii przemysłowej, nanotechnologii i nanomateriałów, inżynierii materiałowej, fizyki, bioinżynierii, inżynierii środowiska.
Wiosną uruchomione zostanie Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej Wydziału Inżynierii Lądowej. Budynek już stoi w Czyżynach, trwa wyposażanie i uruchamianie urządzeń badawczych, m.in. dwóch tuneli aerodynamicznych o obiegu mieszanym. W laboratorium będą prowadzone badania modelowe i symulacje komputerowe dotyczące dynamicznego oddziaływania na smog i przewietrzanie miast oraz eksperymentalne badania wpływów środowiskowych i klimatycznych na rozwiązania inżynierskie. Wśród najważniejszych realizowanych tematów badawczych, oprócz tych związanych z oddziaływaniem wiatru w miastach, transportem zanieczyszczeń i sposobami dynamicznego wpływania na redukcję smogu, będą także problemy inżynierii wiatrowej, energetyki wiatrowej, wpływów środowiskowych na budowle i ludzi, aerodynamiki i dynamiki budynków, w tym badania obiektów budowlanych i konstrukcyjnych, narażonych na oddziaływanie wiatru i obciążenia śniegiem.
źródło: PK