Dlaczego kobiety i mężczyźni w nierównym stopniu angażują się w opiekę nad dziećmi? Odpowiedzi na to pytanie szukał międzynarodowy zespół badawczy z udziałem psychologa z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Państwa na całym świecie podejmują wysiłki, aby zachęcić oboje rodziców do równomiernego zaangażowania w pracę opiekuńczą nad dziećmi, którą nadal wykonują przede wszystkim kobiety. Jakie są źródła tej nierówności? W poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie, naukowcy przenalizowali plany młodych ludzi, dotyczące urlopów rodzicielskich.
Zespół zebrał dane od blisko 14 tys. osób (8880 kobiet, 5062 mężczyzn) w wieku 18–30 lat, które planują mieć dziecko. Badanie objęło 37 krajów, różniących się pod względem dostępności i długości urlopów rodzicielskich oraz społecznym podejściem do równości płci. Co sprawia, że mężczyźni wciąż w mniejszym stopniu niż kobiety angażują się w nieodpłatną pracę opiekuńczą?
Po pierwsze, we wszystkich objętych badaniem krajach kobiety zamierzały wziąć dłuższy urlop rodzicielski niż mężczyźni. Tutaj zaskoczenia nie ma. Ale dotyczy to także par, które popierają postawy egalitarne względem płci. Różnice pomiędzy samą długością tych urlopów wynikały m.in. z polityki w tym zakresie w różnych krajach – np. były one dłuższe, jeśli dany kraj takie oferował. Po drugie, różnice w zamiarach urlopowych ze względu na płeć okazały się paradoksalnie większe w krajach, w których polityka urlopów rodzicielskich była bardziej równościowa. Mężczyźni rzadziej korzystali z dłuższych urlopów rodzicielskich, chociaż mieli taką możliwość. Mowa tu o krajach, gdzie dłuższy urlop dostępny jest zarówno dla ojców, jak i matek. Jednym z ostrożnych wytłumaczeń, jakie proponują badacze, jest fakt, że gdy młode kobiety planują urlopy macierzyńskie, to pod tym kątem planują swoją karierę zawodową (a nie odwrotnie). W konsekwencji prowadzi to do nierówności na rynku pracy. Dla kobiet, które decydują się na macierzyństwo, bardzo często wiąże się to z ograniczeniami własnych ambicji zawodowych.
Hojne finansowo polityki i egalitarne pod względem płci urlopowe nie były związane z zamiarami wzięcia urlopu przez mężczyzn. Ich intencje wiązały się z indywidualnym podejściem do ról płciowych, a nie możliwościami, które oferowało państwo – wyjaśniają naukowcy.
Jak podkreślają, obecna polityka równościowa działa przede wszystkim w sferze domowej. Gorzej jest w sferze publicznej. Dlatego, ich zdaniem, samo oferowanie zarówno kobietom, jak i mężczyznom możliwości skorzystania z urlopu nie stanowi skutecznego sposobu promowania opieki sprawowanej przez mężczyzn. Ponieważ intencje młodych ludzi związane z opieką wydają się powiązane z ich decyzjami zawodowymi, potrzebne są dalsze badania. Pomogą one zrozumieć, w jaki sposób można promować zamiary mężczyzn dotyczące urlopu i zmniejszyć różnice między płciami w intencjach związanych z opieką. Szczególnie istotna wydaje się odpowiedź na pytanie, co faktycznie kieruje decyzjami rodziców, a zwłaszcza ojców.
Jednym ze współautorów badania jest prof. Przemysław Bąbel z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
źródło: UJ