Zespół naukowców z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie prowadzi badania, które mogą się przyczynić do opracowania nowej skutecznej politerapii bólu neuropatycznego. Z powodu przewlekłego bólu spowodowanego uszkodzeniem układu nerwowego cierpi już co piąty Europejczyk.
Według International Association for the Study of Pain (IASP) ból neuropatyczny jest związany z zaburzeniem czynności lub uszkodzeniem ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Ból neuropatyczny ma charakter uporczywy i przewlekły, który wykracza poza normalny przewidywany czas zdrowienia, trwając zwykle dłużej niż trzy miesiące. Jest doznaniem niezwykle skomplikowanym do określenia. Zazwyczaj jest opisywany jako ból o dużym natężeniu, o charakterze kłującym, piekącym parzącym, mrowiącym i/lub przeszywającym. Ból neuropatyczny niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji, wpływając niekorzystnie na fizjologiczne i psychiczne funkcjonowanie człowieka. Ma także wymiar społeczny, przyczyniając się do problemów z zatrudnieniem, opieką społeczną oraz wysokimi kosztami opieki medycznej. Pomimo wielu lat badań w tej dziedzinie, mechanizm powstawania i utrzymania się bólu neuropatycznego wciąż nie jest do końca poznany, czego konsekwencją jest przewlekłość choroby i brak odpowiedniej terapii. Wiąże się to z koniecznością długotrwałego stosowania leków i większym prawdopodobieństwem wystąpienia objawów niepożądanych.
Badania epidemiologiczne wskazują, że ból neuropatyczny dotyczy około 7–10% populacji. W przypadku niektórych schorzeń odsetek ten może być dużo wyższy, np. w przypadku nowotworów wynosi nawet 39%. Nad opracowaniem skutecznych terapii pracują naukowcy z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie. Jedna z uczestniczek projektu, mgr Anna Piotrowska-Murzyn, w swojej pracy skupia się na badaniach dotyczących neuroimmunologicznego podłoża bólu neuropatycznego i poszukiwania substancji, które wspomogą obecne, niestety niesatysfakcjonujące metody leczenia. Ostatnie badania wskazują, że w rozwoju bólu neuropatycznego uczestniczą nie tylko neurony, lecz również komórki glejowe, które modulują aktywność ważnych elementów układu nerwowego. Mgr Piotrowska-Murzyn bada, jaki wpływ na inicjację oraz rozwój bólu neuropatycznego mają komórki, takie jak mikroglej i astroglej oraz czynniki, które uwalniają. Ponadto poszukuje substancji, które po podaniu z konwencjonalnymi środkami przeciwbólowymi wzmocnią ich efektywność. Jest to bardzo istotne dla opracowania skutecznej terapii skojarzonej bólu neuropatycznego (kuracja więcej niż jedną metodą w tym samym czasie, najczęściej dwoma lub kilkoma środkami farmakologicznymi).
Mgr Anna Piotrowska-Murzyn wskazała, że pożądaną substancją może być Marawirok (lek antyretrowirusowy, stosowany u zakażonych wirusem HIV). Badaczka określiła jego przeciwbólowy mechanizm działania poprzez promowanie, niedawno odkrytego procesu alternatywnej polaryzacji komórek glejowych i przywracanie równowagi między czynnikami pro- i przeciwbólowymi.
– Związek Marawirok może wpływać na efektywność konwencjonalnie stosowanych leków przeciwbólowych. Tym samym wydaje się, że Marawirok może okazać się ciekawym podejściem do terapii skojarzonej z opioidami u pacjentów cierpiących z powodu bólu neuropatycznego – mówi stypendystka 18. edycji programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.
Od początku kariery zawodowej związana jest z neurobiologią. Na co dzień zajmuje się neuroimmunofaramakologią bólu. Jest absolwentką dwóch kierunków studiów: biochemii oraz biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po studiach zaczęła pracę w Zakładzie Farmakologii Bólu. Studia doktoranckie rozpoczęła w 2015 roku w Instytucie Farmakologii PAN w Krakowie. Obecnie jej aktywność naukowa wiąże się bezpośrednio z realizacją grantów Harmonia i Opus prof. Joanny Miki oraz Sonata dr Eweliny Rojewskiej, ponadto od roku 2017 realizuje również grant Preludium, którego jest kierownikiem. Są to projekty naukowe finansowane przez Narodowe Centrum Nauki. Jej badania przyczyniły się do powstania 25 publikacji oraz zgłoszenia patentowego. Została trzykrotnie wybrana najlepszą doktorantką w Instytucie Farmakologii PAN. W 2017 roku otrzymała stypendium Prezesa Polskiej Akademii Nauk za wybitne osiągnięcia, a w 2018 roku została laureatką programu START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Źródło: lorealdlakobietinauki.pl