Międzynarodowy zespół z udziałem naukowców z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie opracuje technologię wczesnego wykrywania raka trzustki u osób z grup wysokiego ryzyka. Polacy będą koordynować badania epigenetyczne prowadzone w ramach konsorcjum.
Rak trzustki to choroba niezwykle niebezpieczna. Ma najniższy wskaźnik przeżycia ze wszystkich nowotworów w Europie, ponadto krewni pacjentów mają co najmniej 2-krotnie większe ryzyko rozwoju choroby. Trwa zatem walka z czasem i opracowaniem technologii wczesnego wykrywania raka trzustki u osób z grup wysokiego ryzyka.
Międzynarodowy zespół naukowców realizuje projekt „IMAgene”, którego innowacyjność polega na opracowaniu, skalibrowaniu i przetestowaniu kompleksowego algorytmu przewidywania ryzyka raka (CRPA), w szczególności raka trzustki u pacjentów bezobjawowych z grupy wysokiego ryzyka. Algorytm zintegruje dane kliniczne, środowiskowe, omiczne i epigenetyczne. W gronie wykonawców tego projektu znalazł się dr hab. n. med. Tomasz K. Wojdacz, kierownik Samodzielnej Pracowni Epigenetyki Klinicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
Cieszymy się, że jesteśmy częścią tego projektu, szczególnie dlatego, że w naszej pracowni będą koordynowane wszystkie badania epigenetyczne dla konsorcjum. Drugim powodem do radości jest to, że do naszych badań dołączył prof. Marek Droździk, wybitny ekspert w sprawach etyki – mówi Tomasz K. Wojdacz.
Powstanie jego pracowni było możliwe dzięki grantowi Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Prof. Tomasz Wojdacz jest jednym z 22 naukowców, którzy w 2018 roku zostali laureatami „Polskich Powrotów”. Wspomina, że gdy trafił na uniwersytet w duńskim Aarhus, tamtejsi badacze już intensywnie pracowali nad wykrywaniem zmian metylacji genów, które mogłyby inicjować proces nowotworowy. W mig zrozumiał, że to właśnie będzie przyszłość medycyny. Nie pomylił się wcale, bo już cztery lata temu wartość rynku badań naukowych związanych z epigenetyką wyceniano na ponad pięć bilionów dolarów, a z każdym kolejnym rokiem ma ona rosnąć o jedną piątą. Dziś o jej znaczeniu w naukowym świecie się nie dyskutuje, a pytania dotyczą tego, w jaki sposób ją interpretować i używać w leczeniu chorób.
Proces chorobowy rzadko zaczyna się dlatego, że z dnia na dzień w jednej z komórek w naszym ciele zmieniło się DNA. Tym zapalnikiem najczęściej jest coś innego i próbujemy identyfikować te mechanizmy – objaśnia prof. Wojdacz znaczenie badań epigenetycznych.
W przypadku raka trzustki ma to szczególne znaczenie, bo na rozwój choroby wpływa szereg czynników: nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, wiek, predyspozycje rodzinne i inne. Realizacja projektu rozpocznie się w połowie tego roku i potrwa trzy lata. Konsorcjum otrzyma dofinansowanie z funduszy Komisji Europejskiej w ramach programu ERA PerMed, który ma na celu wspieranie badań medycyny personalnej. Prace koordynuje dr Serena Oliveri z Europejskiego Instytutu Onkologii we Włoszech, a partnerami – obok szczecińskiego PUM – są naukowcy z Hiszpanii, Rumunii i Francji.
MK, źródło: PUM
O badaniach prof. Tomasza Wojdacza pisaliśmy w FA w maju 2019 r. w artykule „Poza genami”