Narodziny, rozwój i transformacja idei rolnictwa biodynamicznego w Polsce będą przedmiotem badań międzynarodowego zespołu, na czele którego stoi dr hab. Monika Rzeczycka z Uniwersytetu Gdańskiego.
Projekt jest kolejnym etapem transdyscyplinarnych badań nad ezoteryzmem w Polsce w okresie przed- i powojennym, a przede wszystkim nad powstaniem, dynamiką i transformacją idei głoszonych przez liderów środowisk ezoterycznych jako alternatywnych propozycji rozwoju cywilizacji przyszłości. Idee te nie tylko inspirowały przedwojenną kulturę polską, ale także wpłynęły na dzisiejsze myślenie o nowoczesnym – ekologicznym stylu życia.
Projekt zakłada ścisłą współpracę humanistów różnych dyscyplin z reprezentantami nauk ścisłych z Polski i ośrodków zagranicznych, a także z podmiotami gospodarczymi stawiającymi sobie za cel rozwój szeroko pojętego rolnictwa organicznego w Europie – mówi kierująca nim dr hab. Monika Rzeczycka, prof. UG z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego.
Większość członków jej zespołu brała udział w realizacji jednego z największych grantów przyznanych w latach 2016–2019 przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki „Kultura polska wobec zachodniej filozofii ezoterycznej 1890–1939”, opiewającego na ponad milion złotych. Realizowało go 30 uczonych z różnych ośrodków akademickich w Polsce i zagranicą. Koordynowany był przez Uniwersytet Gdański. Jak wyjaśnia dr hab. Monika Rzeczycka, strategię badawczą przyjętą przez interdyscyplinarny zespół wyznaczały wówczas i obecnie narzędzia wypracowane wspólnie w gdańskim Laboratorium Niedogmatycznej Duchowości – międzynarodowej pracowni badawczej działającej na Wydziale Filologicznym UG. Opierają się one na metodologii historii idei Arthura O. Lovejoya, zakładającej badania nad historycznym procesem powstania, rozwoju i transformacji idei tworzących cywilizację ludzką.
Odkrycia poczynione w poprzednim projekcie, dotyczące wpływu ezoteryzmu na elity w II RP, ujawniły wiele wątków wymagających pogłębionych badań, zwłaszcza w kontekście oddziaływań wybranych idei na współczesność. Obecnie, kiedy zakończyliśmy badania w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, wydając sześć tomów: pięć w języku polskim pod wspólnym tytułem „Polskie tradycje ezoteryczne 1890–1939” i jeden w języku angielskim „Polish Esoteric Traditions 1890–1939”, postanowiliśmy kontynuować prace w mniejszych, ale ściśle współpracujących ze sobą zespołach, które szczegółowo zbadają wątki wówczas odkryte – wyjaśnia dr hab. Monika Rzeczycka.
Do bardzo ciekawych odkryć należą np. dokumenty związane z narodzinami i rozwojem ekologicznego (organicznego) rolnictwa w II RP, jako rezultatu bezpośredniego oddziaływania jednego z najważniejszych nurtów ezoterycznych w Europie na początku XX wieku – antropozofii, stworzonej przez austriackiego filozofa Rudolfa Steinera.
Koncept rolnictwa biodynamicznego znalazł prominentnych zwolenników w II RP, np. senatora Stanisława Karłowskiego, który prowadził tą metodą wzorcowe 1500-hektarowe gospodarstwo w Szelejewie (Wielkopolska), będące przed 1939 rokiem prawdopodobnie największym tego typu na świecie.
Niemal zupełnie zapomniane dzieje przedwojennej biodynamiki, która – w przekonaniu jej polskich zwolenników i propagatorów z lat 20. i 30. XX wieku – miała być źródłem światowego sukcesu naszego rolnictwa (organicznego, tj. zdrowego, sprzyjającego holistycznemu rozwojowi człowieka), są obiektem dalszego naukowego zainteresowania. Dalsze badania, będą dotyczyć narodzin, rozwoju i transformacji idei rolnictwa biodynamicznego w Polsce, a także wdrażaniu jej w życie w Polsce oraz w Europie Środkowowschodniej przed i po II wojnie światowej.
Projekt „Biodynamika w Polsce (1924–2024). Zachodnia filozofia ezoteryczna jako impuls nowoczesności. Transdyscyplinarne badania historii idei” otrzymał finansowanie w Programie Wsparcia Humanistyki Gdańskiej.
źródło: UG