Komórki raka mogą wysyłać do węzłów chłonnych „złośliwe oprogramowanie” blokujące działanie limfocytów, jak wynika z badań zespołu prof. Jakuba Gołąba (na fot.) z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Komórki nowotworu mogą wysyłać do węzłów chłonnych maleńkie pęcherzyki z substancją, która powstrzymuje odpowiedź układu odpornościowego. Ten mechanizm wymykania się nowotworu spod nadzoru układu immunologicznego nie był wcześniej znany. Wyniki badania – dotyczą na razie raka jajnika – ukazały się w prestiżowym „Nature Communications”.
Limfocyty T broniące organizm przed patogenami aktywowane są w węzłach chłonnych, ale proces ten może zostać zablokowany, jak obrazowo to nazywa prof. Jakub Gołąb „przez wysłanego przez guz emaila ze złośliwym oprogramowaniem”. Opowiada, że komórki nowotworowe wytwarzają pewien enzym – arginazę. Pakują tę substancję do specjalnych mikropęcherzyków (tzw. egzosomy) i wpuszczają je do naczyń limfatycznych. W węzłach chłonnych paczki te są rozpakowywane, a arginaza się uwalnia. Tymczasem enzym ten rozkłada argininę – substancję niezbędną, by uruchomić do walki limfocyty T.
Badacze z WUM i polskiej firmy OncoArendi Therapeutics opracowali związek, który blokuje działanie „złośliwego oprogramowania”. To nowy, bardzo aktywny inhibitor arginazy – OAT-1746.
Może on stać się lekiem przeciwnowotworowym, blokującym dezorientujące układ odpornościowy związki. Dzięki temu – jak liczą naukowcy – organizm będzie w stanie powstrzymać rozwój nowotworu. – Wykazano, że przywraca on prawidłową funkcję komórek T i hamuje postęp nowotworu w mysim modelu raka jajnika. Związek ten (jako OATD-02) jest w fazie badań przedklinicznych – mówi dr inż. Roman Błaszczyk z OncoArendi Therapeutics.
Prawdopodobnie w przyszłym roku otrzymają go już pierwsi pacjenci. Badacze uważają, że nowe podejście do terapii pomoże w różnych rodzajach nowotworów, nie tylko raku jajnika.
Polska firma OncoArendi Therapeutics będzie w przyszłym roku drugą na świecie, która zacznie badania kliniczne inhibitorów arginazy. Polski związek jest bardziej aktywny niż opracowany wcześniej w USA, a ponad to arginazę czy owo „złośliwe oprogramowanie” wytwarza wiele rodzajów nowotworów, nie tylko rak jajnika, lecz także nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (neuroblastoma) i komórki ostrej białaczki szpikowej.
– My jako pierwsi opisaliśmy obecność arginazy w mikropęcherzykach uwalnianych do organizmu przez komórki raka jajnika – dodaje prof. Gołąb. Terapia opracowywana na bazie inhibitora arginazy, nad którym pracują Polacy, nie umożliwi wyleczenia choroby nowotworowej, lecz blokuje progresję guza.
– Ta terapia nie wystarczy, by wyeliminować nowotwór. Przypuszczamy, że brakuje jeszcze czegoś, by tę odpowiedź pobudzić. Mamy już trop, co może być tym brakującym elementem – mówi prof. Gołąb.
Badania nad nowym lekiem i opartą na nim terapią potrwają jeszcze kilka lat.
JK
(Źródło: PAP)