Należący do Sieci Badawczej Łukasiewicz Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica świętuje jubileusz 75-lecia swojej działalności na rzecz producentów i użytkowników wyrobów stalowych w Polsce.
Wywodzi się z Centralnego Instytutu Badawczego, powołanego w kwietniu 1945 roku. Idea jego powołania zrodziła się jeszcze w okresie międzywojennym w Centralnym Okręgu Przemysłowym, stąd w gronie założycieli byli pracownicy COP. Początkowo działalność placówki skupiała się na odbudowie po zniszczeniach wojennych przemysłu hutniczego, a potem rozbudowie jego potencjału twórczego, poprawie jakości oraz poszerzeniu asortymentu produkcji oraz upowszechnianiu postępu technologicznego. W latach dziewięćdziesiątych instytut był zaangażowany w restrukturyzację krajowego hutnictwa i przystosowywanie go do warunków gospodarki rynkowej oraz wymogów integracji z Unią Europejską.
W ostatnim dwudziestoleciu IMŻ rozszerzył specjalizację na rzecz użytkowników wyrobów stalowych w różnych dziedzinach gospodarki. W ramach współpracy międzynarodowej realizuje projekty finansowane z budżetu UE, a w szczególności z Funduszu Badawczego Węgla i Stali.
Od 1 kwietnia 2019 roku jest jednym z 35 instytutów współtworzących Sieć Badawczą Łukasiewicz. Roczny budżet Instytutu przekracza 20 mln zł. Pracuje w nim 113 osób, w tym 11 profesorów i doktorów habilitowanych oraz 24 doktorów.
Prace i usługi badawcze wykonywane przez Ł-IMŻ obejmują: projektowanie nowych i doskonalenie istniejących gatunków stali i stopów konstrukcyjnych; rozwój i wdrażanie nowych i ulepszonych technologii hutniczych; opracowywanie i wdrażanie technologii utylizacji odpadów, oczyszczania ścieków, odpylania gazów odciągowych oraz recyklingu pyłów i szlamów metalurgicznych; diagnostyczne badania materiałowe urządzeń energetycznych pracujących w warunkach pełzania.
Doskonałe wyposażenie laboratoryjne oraz doświadczenie praktyczne pracowników powodują, że Instytut jest poszukiwanym partnerem dla przedsiębiorców realizujących działalność w zakresie poprawy innowacyjności. Instytut posiada certyfikaty Polskiego Centrum Akredytacji, Urzędu Dozoru Technicznego oraz General Electric Aircraft Engines, dotyczące szerokiego spektrum badań i analiz.
Instytut wdraża do produkcji nowe asortymenty wyrobów ze stali konstrukcyjnych wielofazowych dla transportu samochodowego, kolejowego i lotniczego, stali ultrawytrzymałych nanostrukturalnych dla przemysłu obronnego, wydobywczego i maszynowego oraz ze stali odpornych na pełzanie dla konwencjonalnej energetyki ultra-nadkrytycznej. Prowadzi także szereg prac projektowych i badań dotyczących powłok i warstw ochronnych na stalach i stopach, eksploatowanych w podwyższonej i wysokiej temperaturze, głównie dla potrzeb transportu lotniczego i energetyki. Wdraża nowe lub ulepszone ekologiczne technologie przygotowania wsadu do procesów wytwarzania surówki i stali, utylizacji odpadów, odpylania gazów odciągowych, recyklingu pyłów i szlamów w zakładach hutniczych i w przedsiębiorstwach wytwarzających wyroby finalne z udziałem stali. Kontrahentami Instytutu są zarówno przedsiębiorstwa krajowe, jak i zagraniczne, m.in. ArcelorMittal Poland, Celsa Huta Ostrowiec, Cognor, Pioma-Odlewnia, ArcelorMittal Maizieres i Swiss Steel.
Większość badań naukowych i prac rozwojowych Ł-IMŻ realizuje w odpowiedzi na potrzeby przedsiębiorców województwa śląskiego, np. osiem projektów dla koncernu ArcelorMittal Poland, dotyczących uruchomienia produkcji nowoczesnych blach dla przemysłu motoryzacyjnego i szyn dla transportu kolejowego, jak również technologii proekologicznych dla poprawy środowiska naturalnego w województwie. Obecnie prowadzi projekt dotyczący opracowania materiałów do konstrukcji pocisków kumulacyjnych do innowacyjnego wybijania otworów w złożu węglowym, a w kooperacji z zakładem lotniczym Avio Aero w Bielsku Białej opracowuje nowe materiały i powłoki żarowytrzymałe na elementy silników lotniczych. Corocznie w Ł-IMŻ wykonuje się kilkanaście projektów, obejmujących badania materiałowe urządzeń ciśnieniowych pracujących w warunkach pełzania, a ich wyniki badań stanowią podstawę do oceny stanu technicznego urządzeń energetycznych i decyzji o ich dalszej eksploatacji, co ma wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju.
Instytut od wielu lat prowadzi również badania na rzecz przemysłu obronnego. Na zlecenie firmy MESKO opracowuje stalowe materiały na korpusy rakiet i pocisków oraz technologie wytwarzania magneto-zwierciadeł ze stopu AlNiCo na elementy systemu naprowadzania rakiet. We współpracy z Zakładami Mechanicznymi Tarnów opracowuje elementy opancerzenia oraz wysokowytrzymałe gatunki stali stosowane w konstrukcji broni automatycznej. Projektuje i wytwarza wzorce składu chemicznego, które są sprzedawane na rynkach światowych, oraz unikatowe gatunki stali i stopy na wzorce dla zagranicznych producentów tego rodzaju wyrobów. Ponadto wykonuje w skali roku kilkaset ekspertyz dotyczących badania składu chemicznego, właściwości i struktury materiałów, badania zgodności z normami wyrobów oraz analizy przyczyn powstawania wad wyrobów stalowych.
Przedstawiciele Instytutu aktywnie działają w różnych instytucjach, organizacjach i stowarzyszeniach krajowych i zagranicznych, m.in. w Europejskiej Platformie Technologicznej Stali, w Grupie Doradczej ds. Stali w Funduszu Badawczym Węgla i Stali, w komitetach i komisjach PAN i SITPH, w radach naukowych czasopism krajowych i zagranicznych.
Jk, źródło: Ł-IMŻ