Międzynarodowy Instytut Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie zainaugurował program RACE, którego celem jest przekształcenie placówki w światowej klasy centrum doskonałości w obszarze biologii RNA i biologii komórki.
Projekt RACE (RNA and Cell Biology – from Fundamental Research to Therapies) jest finansowany ze środków europejskich. Został wyłoniony w programie Teaming for Excellence w ramach Horyzontu Europa. Na 6-letnie przedsięwzięcie Komisja Europejska przeznaczyła prawie 15 mln euro.
Jesteśmy niezmiernie dumni z pozyskania funduszy na program RACE od Komisji Europejskiej. Nasz program został oceniony bardzo wysoko, został sklasyfikowany jako numer 1 na europejskiej liście rankingowej – powiedziała prof. Marta Miączyńska, dyrektor Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, a także koordynatorka RACE.
Wyraziła również uznanie dla Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, które zapewnią dodatkowe fundusze na program. Kładzie on nacisk na translacyjność badań, oznaczającą zdolność do praktycznego wykorzystania wiedzy naukowej, zgodnie z zasadą „od laboratoryjnego stołu do łóżka pacjenta”. Szczególne nadzieje wiązane są z technologią mRNA, w której specjalizuje się warszawski Instytut. Ta stosunkowo nowa metoda terapeutyczna już znalazła zastosowanie w szczepionkach przeciwko COVID-19. Obecnie trwają prace nad jej użyciem w leczeniu nowotworów oraz chorób zakaźnych. Dodatkowo, instytut liczy na pozyskanie utalentowanych naukowców, co pozwoli na wykształcenie nowej generacji liderów nauki oraz zaowocuje licznymi patentami i grantami. RACE zakłada także rozwój usług komercyjnych, opracowanie aplikacji medycznych w oparciu o wyniki badań MIBMiK i pełną digitalizację pracy administracji. Jednym z elementów programu jest także budowa nowoczesnej siedziby instytutu, dzięki której spełni on wymagania stawiane przed centrum doskonałości w dziedzinie biologii RNA i biologii komórki.
Poprzez swoje działania MIBMiK będzie się włączał zarówno w realizację strategii dla rozwoju przemysłu biotechnologicznego w Polsce, jak i działania będące przedmiotem Krajowego Planu Odbudowy. Oznacza to, iż będziemy mieli w kraju doskonały ośrodek wzmacniający odporność gospodarki i społeczeństwa na zagrożenia wynikające z przyszłych, możliwych kryzysów pandemicznych czy związanych z chorobami cywilizacyjnymi. To wszystko prowadzi do konkluzji, że skuteczna realizacja projektu RACE będzie jednym z bardziej istotnych przedsięwzięć na naukowej i innowacyjnej mapie Polski – napisał w liście gratulacyjnym minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek.
W ramach realizacji programu RACE, warszawski ośrodek będzie blisko współpracował z instytucjami partnerskimi: Zakładem Genetyki Człowieka Uniwersytetu w Edynburgu (MRC Human Genetics Unit of the University of Edinburgh) oraz Flamandzkim Instytutem Biotechnologii VIB (FlandersInstitute for Biotechnology VIB) w Belgii.
W 2020 roku Wielka Brytania była piątym największym partnerem polskich instytucji naukowych. Liczę, że w przyszłości zobaczymy więcej takich inicjatyw – mówiła podczas uroczystości Anna Clunes, ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce.
Jak podkreśliła, dla Wielkiej Brytanii inżynieria biomedyczna jest jedną z kluczowych technologii. Rząd Zjednoczonego Królestwa planuje zainwestować w ten sektor 2 miliardy funtów w ciągu najbliższych 10 lat. Głos zabrał także Tejs Verstrate z ambasady Belgii, reprezentant rządu Flandrii w Polsce i Krajach Bałtyckich. Zwrócił uwagę na fakt, że nakłady na badania i rozwój służą budowie społeczeństwa opartego na wiedzy. Jak poinformował, B+R odpowiadają w jego kraju za 3% PKB i stale rosną (według GUS w Polsce w 2022 r. wskaźnik ten wyniósł 1,46%). Instytut VIB, partner warszawskiego MIBMiK, jest jednym z najbardziej innowacyjnych ośrodków w Belgii, posiadającym wyjątkowe doświadczenie w budowaniu skutecznych kooperacji z innymi placówkami.
Federica Roffi z Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA) pod auspicjami Komisji Europejskiej poinformowała, że w ostatnich latach znacznie zaostrzyła się konkurencja o środki w ramach programu Horyzont Europa. Wyraziła przekonanie, że unijne wsparcie dla programu RACE w wysokości 15 mln euro przyczyni się do rozwoju MIBMiK oraz wzmocni europejską sieć współpracy.
Rozwój centrów doskonałości opiera się na kilku głównych czynnikach: najwyższej jakości badaniach i rozwoju, odpowiednim finansowaniu, analizie wskaźników efektywności, niezależności oraz międzynarodowej rekrutacji – zauważyła Roffi.
Z kolei prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, poruszył kwestię drenażu mózgów, czyli wyjazdów najbardziej uzdolnionych naukowców za granicę. Jego zdaniem, właśnie tworzenie centrów doskonałości, takich jak MIBMiK, jest receptą na zapobieganie odpływowi najlepszych kadr. Co więcej, może przyciągać talenty zarówno z kraju, jak i z zagranicy.
Po części oficjalnej odbyła się debata z udziałem naukowców z różnych dziedzin (chemia, fizyka nuklearna, biologia), którą prowadziła prof. Marta Miączyńska. Kinga Słonimska z FNP przyznała, że pozyskiwanie utalentowanych kadr naukowych z zagranicy jest trudne, jednak możliwe.
Chciałabym zobaczyć ten aspekt wzmocniony. Współpraca MIBMiK z Edynburgiem i belgijskim VIB z pewnością będzie przyciągać nowych naukowców – przekonywała.
Prof. Jacek Jemielity z Uniwersytetu Warszawskiego, prezes ExploRNATherapeutics, podkreślił znaczenie badań podstawowych nad RNA.
RNA to fascynująca molekuła, która posiada potencjał terapeutyczny; potencjał tej technologii jest wielki, ale potwierdzenie technologii w innych obszarach wymaga jej rozwoju, dlatego wracamy do badań podstawowych. Program RACE to inwestycja w badania podstawowe – dodał.
Prof. Leszek Kaczmarek z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN jest zdania, że Polska nie może sobie pozwolić na marnowanie potencjału młodych naukowców. Równie ważne jest stabilne i długofalowe finansowanie, aby zapewnić rozwój i dążenie do doskonałości. Zgodził się z nim prof. Paweł Sobkowicz z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Dodał, że odpowiednie finansowanie jest niezbędne, także aby zatrzymać odpływ talentów i przyciągnąć młodych ludzi z potencjałem, bo to na nich polegamy.
MK