W Instytucie Matematycznym Polskiej Akademii Nauk zainaugurowano działalność grupy badawczej Centrum Dioscuri Topologicznej Analizy Danych. Jej celem jest rozpowszechnienie wykorzystywania ścisłych metod matematycznych poza obszarem matematyki, np. w ekonomii, finansach czy neurologii.
Program Dioscuri został zainicjowany przez Towarzystwo Maxa Plancka, aby wesprzeć rozwój centrów doskonałości naukowej w Europie Środkowej i Wschodniej. Program ma na celu podniesienie międzynarodowych standardów jakości naukowej poprzez promowanie wybitnych naukowców, którzy chcą utworzyć swoje grupy badawcze w formie Centrów Dioscuri. Nowo powstałe Centrum Dioscuri Topologicznej Analizy Danych w IM PAN (Dioscuri Centre in Topological Data Analysis) prowadzone jest przez dr. Pawła Dłotko, matematyka i informatyka, absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego partnerem po stronie niemieckiej jest Dmitry Feichtner-Kozlov z Instytutu Algebry, Geometrii, Topologii i ich Zastosowań Uniwersytetu w Bremie (Institute of Algebra, Geometry, Topology and its Applications, University of Bremen). Celem tej interdyscyplinarnej grupy badawczej jest rozwinięcie i wdrożenie narzędzi topologicznej analizy danych, jak również udostępnienie ich przedstawicielom różnych dziedzin nauk.
– Chcemy znaleźć poprawne matematycznie rozwiązania praktycznych problemów – podkreśla dr Paweł Dłotko. – W Centrum Dioscuri będziemy pracowali nad nowymi, odpornymi na zaszumienia, deskryptorami kształtów. Będziemy analizować szeregi czasowe danych z zakresu biologii nowotworów jak również medyczne obrazy neuronów, kanalików płucnych oraz kości beleczkowych. Będziemy poszukiwać nowych materiałów nanoporowatych, które mogą skutecznie wyłapywać i przechowywać dwutlenek węgla – dodaje 35-letni matematyk, który na Uniwersytecie w Swansea w Wielkiej Brytanii pracował od 2017 r. na stanowisku Senior Lecturer.
Do tej pory opracował szereg technik obliczeniowych, które zostały zaimplementowane w bibliotekach oprogramowania, w tym Persistence Landscape Toolbox, Gudhi, Neurotop czy RBallMapper. Są one używane między innymi przez ekspertów z zakresu elektrotechniki, ekonomii, finansów, materiałoznawstwa czy neurologii.
Gruba badawcza w Instytucie Matematycznym PAN powstała w ramach drugiej edycji konkursu Dioscuri. Rozstrzygnięto ją pod koniec 2019 roku. Trzech laureatów wybrano spośród 24 naukowców z całego świata. Każdy z nich otrzymał środki w wysokości ok. 1,5 mln euro na okres 5 lat. Wcześniej, w pierwszej edycji, wyłoniono dwoje laureatów.
Polska jest pierwszym krajem, w którym realizowany jest Program Dioscuri. Zarządzany jest wspólnie przez Towarzystwo Maxa Plancka i Narodowe Centrum Nauki. Przedsięwzięcie jest współfinansowane przez niemieckie Ministerstwo Edukacji i Badań Naukowych oraz polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
MK, źródło: PAN, NCN