Polska Akademia Nauk oraz Instytut Geofizyki PAN zawarły z Geoscience Australia porozumienie Statement of Cooperation in Antarctic Geoscience, na mocy którego naukowcy obu krajów mogą prowadzić wspólne badania w zakresie nauk o Ziemi na obszarze Antarktyki. Jest to pierwszy taki dokument o współpracy naukowej w zakresie nauk o Ziemi, między Polską i Australią.
Podpisany dokument jest podstawą wspólnych działań naukowych w zakresie zgodnym z Australijskim Antarktycznym Strategicznym Planem Naukowym oraz Polską Strategią Badań Polarnych oraz wymiany informacji i danych naukowych istotnych dla rozwoju badań na morzu i kontynencie Antarktycznym. Pierwszym etapem kooperacji będzie rewitalizacja nieużywanej od ponad 40 lat polskiej stacji polarnej im. Antoniego B. Dobrowolskiego, znajdującej się w Oazie Bungera w Arktyce Wschodniej. Stacja ta stanie się przyczółkiem do postawienia na odsłaniających się skałach kontynentu Antarktycznego autonomicznych stacji geofizycznych. Pierwsza po 40 latach wyprawa polskich geofizyków do Oazy Bungera planowana jest za trzy-cztery lata.
Oaza Bungera, gdzie mieści się stacja, jest śródkontynentalnym, wolnym od lodu archipelagiem wśród jezior słodko– i słonowodnych. Stacja w tym miejscu zbudowana została latach 50. przez ZSRR, a następnie przekazana Polsce i przemianowania na Polską Stację Polarną im. Antoniego B. Dobrowolskiego. W 2001 roku Polska Akademia Nauk przekazała zarządzanie nią Instytutowi Geofizyki PAN. Stacja położona jest na brzegu Algae Lake, ok 130 km na południe od krawędzi szelfowego lodowca Shackletona, uchodzącego do Oceanu Południowego, który w tym miejscu oddziela Antarktydę od Australii.
Obok stacji im Dobrowolskiego, w odległości ok. 200 m, znajduje się letnia baza Oazis 2 zarządzana przez Arctic and Antarctic Research Institute (AARI) w Petersburgu. W odległości 7 km na wschód od stacji znajduje się obóz letni Edgeworth David, zarządzany przez Australian Antarctic Division (AAD).
Unikalna sytuacja środowiskowa pozwala na prowadzenie całego spektrum komplementarnych badań przyrodniczych i technicznych. Część z tych badań (sejsmologia, geomagnetyzm, meteorologia, fizyka atmosfery) będzie prowadzona w trybie ciągłym, przy wykorzystaniu autonomicznych stacji pomiarowych, natomiast badania środowiskowe będą prowadzone w sezonach letnich w ramach kolejnych ekspedycji do Oazy Bungera. Badania sejsmologiczne pozwolą lepiej zrozumieć budowę wnętrza Ziemi, w szczególności jej jądra. Z kolei monitoring geomagnetyczny, prowadzony w pobliżu południowego bieguna magnetycznego Ziemi, umożliwi lepsze zrozumienie dynamiki procesów zachodzących w jądrze.
Prof. Marek Lewandowski, kierownik Zakładu Badań Polarnych i Morskich w Instytucie Geofizyki PAN, pomysłodawca i realizator programu rewitalizacji stacji, jest przekonany, że Oaza Bungera, będąca ziemskim analogiem powierzchni Marsa, może być poligonem dla testowania automatycznej aparatury pomiarowej i innych urządzeń, przeznaczonych dla misji kosmicznych. Będzie to sprzyjać współpracy z polskim przemysłem kosmicznym oraz partnerami przemysłowymi w zakresie projektowania, wytwarzania i stosowania wysokowydajnych źródeł energii, a także transmisji danych drogą satelitarną. Być może w przyszłości powstanie tu kapsuła przetrwania, w której kilkuosobowa załoga mogłaby spędzić kilka miesięcy, prowadząc badania naukowe.
JK
(Źródło: PAN)
:))