Prof. Marian Rębkowski przez kolejne cztery lata będzie sprawować funkcję dyrektora Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. To jego druga kadencja na tym stanowisku.
Konkurs na dyrektora Instytutu Archeologii i Etnologii PAN prowadzony był przez Wydział I Nauk Humanistycznych i Społecznych Polskiej Akademii Nauk. W wyniku postępowania konkursowego wyłoniono kandydaturę prof. Mariana Rębkowskiego, obecnego dyrektora placówki (od 2019 roku). Zgodnie z tym rozstrzygnięciem powierzono mu kierowanie jednostką na kolejną, czteroletnią kadencję – do 31 maja 2027 roku. Jest szóstym dyrektorem instytutu od momentu jego założenia w 1953 roku.
Ukończył studia archeologiczne na Uniwersytecie Warszawskim (1984). W latach 1987–2000 uczestniczył w badaniach archeologicznych średniowiecznego Kołobrzegu, kierował tym projektem od 1988. W 1991 roku związał się z Instytutem Archeologii i Etnologii PAN, gdzie początkowo kierował Zespołem Badawczym w Kołobrzegu. W latach 1999–2006 kierował Pracownią Archeologiczną IAE PAN w Szczecinie. W 2003 roku został równocześnie zatrudniony na Uniwersytecie Szczecińskie, gdzie stworzył Katedrę (Zakład) Archeologii, którą prowadził w latach 2005–2019. W okresie 2006–2011 szefował szczecińskiemu Oddziałowi IAE PAN. W latach 2012–2019 był kierownikiem Ośrodka Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich IAE PAN.
Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół archeologii średniowiecza. Szczególne pola zainteresowań dotyczą urbanizacji, chrystianizacji, relacji międzykulturowych i procesów formowania struktur władzy w średniowieczu, widzianych przez pryzmat źródeł archeologicznych. Uczestniczył w projektach „Przemiany kulturowe i osadnicze nad dolną Regą w XII-XIV w.” (2003–2006), „Ujście Odry we wczesnym średniowieczu. Wolin i Lubin – edycja źródeł archeologicznych” (2013–2019), „Madinat Ilbira – poprzednik Granady. Średniowieczne miasto Umajjadów i Mozarabów na Półwyspie Pirenejskim” (2016–2020).
Instytut Archeologii i Etnologii PAN powstał w 1953 roku. Początkowo działał jako Instytut Historii Kultury Materialnej PAN. Obecną nazwę placówka przyjęła w 1992 roku. To jedyny ośrodek w Polsce, który gromadzi badaczy reprezentujących rozmaite, uprzednio uprawiane niezależnie od siebie dyscypliny naukowe. Najważniejsze z nich to archeologia pradziejowa i średniowieczna ziem polskich, archeologia antyczna i archeologia powszechna, etnografia, etnologia i antropologia, historia kultury materialnej średniowiecza i czasów nowożytnych.
Program naukowy zakłada integrację dyscyplin z zakresu wiedzy o dziejach i społeczeństwie, z zaangażowaniem archeologiczno-historyczno-kulturowej metody działań. Służy to zachowaniu i wzbogaceniu spuścizny narodowej, poprzez opis i interpretację zabytków oraz pozyskiwanie nowych źródeł archeologicznych i etnograficznych.
Jednym z wiodących kierunków badań są studia nad zmianami społeczności ludzkich w ścisłym związku z otaczającym je środowiskiem.
Ogromny zasób dokumentacji i materiałów wykopaliskowych oraz wyspecjalizowane zaplecze laboratoryjne stanowią solidną bazę do badań archeologicznych, etnologicznych i historycznych. Wszelkie te udogodnienia instytut udostępnia także badaczom uniwersyteckim, muzealnikom i pracownikom służb konserwatorskich, również z zagranicy.
MK, źródło: IAE PAN