Prof. Leszek Kaczmarek z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN został ponownie wybrany na prezydenta Europejskiej Konferencji Biologii Molekularnej (EMBC). Będzie to już jego piąta kadencja na tym stanowisku.
European Molecular Biology Conference powstała w 1969 roku. Obecnie skupia 31 państw, głównie członków Unii Europejskiej. Polska przystąpiła do EMBC w 1999 roku. Zadaniem organizacji jest wspieranie współpracy europejskiej oraz finansowanie kształcenia i rozwoju kariery naukowców w dziedzinie biologii molekularnej. Program EMBC realizowany jest głównie za pośrednictwem EMBO (Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej) i obejmuje m.in. organizowanie kursów i warsztatów podnoszących kwalifikacje naukowców na różnych etapach kariery oraz przyznawanie grantów i stypendiów w dziedzinie nauk o życiu.
Na prezydenta EMBC, już po raz piąty z rzędu, został właśnie wybrany prof. Leszek Kaczmarek, kierownik Pracowni Neurobiologii Molekularnej i Komórkowej Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN. Od czterech lat stoi na czele Centrum Doskonałości w zakresie neuroplastyczności i chorób mózgu (BRAINCITY), finansowanego z programu Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB) Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Prof. Kaczmarek jest biologiem molekularnym, wraz z zespołem bada molekularne podstawy plastyczności neuronalnej, czyli zmian siły połączeń między komórkami nerwowymi w mózgu, w tym procesy uczenia się i tworzenia pamięci oraz neurodegenarację noszącą cechy apoptozy. W kręgu jego zainteresowania pozostają czynniki transkrypcyjne i ich geny docelowe. Niemal 30 lat temu jego zespół odkrył zjawisko zmian aktywności genów w komórkach nerwowych w mózgu w wyniku uczenia się i tworzenia pamięci długotrwałej. Zaobserwowane wówczas zmiany ekspresji genu c-fos, który koduje składnik regulatora aktywności genów, czyli czynnika transkrypcyjnego, zwanego AP-1, zainicjowały poszukiwania genów kontrolowanych przez AP-1 i doprowadziły do enzymów proteolitycznych macierzy zewnątrzkomórkowej na synapsie pobudzającej. Obecnie badania ogniskują się wokół MMP-9 (ang. matrix metalloproteinase-9), metaloproteazy macierzowej. Prof. Kaczmarek odkrył synaptyczne występowanie MMP-9, lokalną translację i wydzielenie po pobudzeniu komórki nerwowej, a także zidentyfikował niektóre substraty MMP-9. Wykazał również ważny udział MMP-9 w plastyczności synaptycznej, uczeniu się i pamięci. Ważnym obszarem badań jest udział MMP-9 w chorobach neuropsychicznych, takich jak padaczka, uzależnienie od alkoholu czy schizofrenia. Opublikował ponad 250 prac naukowych, cytowanych ponad 12 tys. razy.
W ubiegłym roku został członkiem Rady Naukowej European Research Council. Należy także do European Molecular Biology Organization (EMBO) oraz Academia Europaea.
Dodajmy, że w 1974 r. z inicjatywy EMBO, powstała druga, obok EMBC, organizacja międzyrządowa: Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL). Polska została członkiem EMBL w styczniu 2019 roku.
MK