Pod koniec listopada w Pałacu Staszica w Warszawie odbyła się konferencja „Przyszłość towarzystw naukowych w świetle postanowień ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”. Obradom przewodniczyła prof. dr hab. Iwona Hofman, dyrektor Instytutu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS, a zarazem przewodnicząca Rady Towarzystw Naukowych działającej przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.
Głównym celem konferencji zorganizowanej przez RTN PAN było określenie pozycji społecznego ruchu naukowego i naukowo-technicznego w Polsce. Licznie zgromadzeni przedstawiciele organizacji naukowych dyskutowali w jej trakcie o modelu funkcjonowania towarzystw w kontekście zmian prawnych wprowadzanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Obrady podzielono na dwie części. W pierwszej członkowie Prezydium Rady Towarzystw Naukowych zapoznali zebranych ze specyfiką i z zadaniami społecznego ruchu naukowego w Polsce. Prof. dr hab. Zbigniew Kruszewski (Towarzystwo Naukowe Płockie) przedstawił rolę towarzystw naukowych w rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, zaś prof. dr hab. Stanisław Kunikowski (Włocławskie Towarzystwo Naukowe), po nakreśleniu tła historycznego, opowiedział o wkładzie towarzystw w rozwój współczesnych dyscyplin i dziedzin nauki. Prof. dr hab. Iwona Hofman (Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej) przybliżyła natomiast uwarunkowania działalności towarzystw wynikające z przepisów ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 20 lipca 2018 r., a także wskazała na niespójność regulacji prawnych odnośnie do klasyfikacji, zadań i sposobów finansowania organizacji naukowych.
W drugiej części, uczestnicy konferencji debatowali nad aktualną sytuacją oraz problemami, z którymi zmagają się przedstawiciele społecznego ruchu naukowego w Polsce. W czterech blokach omówiono kolejno status towarzystw ogólnych i specjalistycznych działających w ramach różnych dziedzin naukowych. Prof. dr hab. Diana Pietruch-Reizes (Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej) przewodniczyła dyskusji na temat towarzystw w naukach społecznych i humanistycznych. Prof. dr hab. Andrzej Grzywacz (Polskie Towarzystwo Leśne) moderował sekcję poświęconą towarzystwom w naukach biologicznych, rolniczych i leśnych. Panel o towarzystwach w naukach ścisłych i technicznych oraz stowarzyszeniach naukowo-technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej poprowadził prof. dr hab. Wiesław Nagórko (Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej). Z kolei dyskusji o towarzystwach w naukach medycznych przewodniczył prof. dr hab. Zbigniew Czernicki (Polskie Towarzystwo Neurochirurgów). W ramach każdego bloku przedstawiciele poszczególnych organizacji dzielili się swoimi doświadczeniami w zakresie prowadzenia działalności naukowiej oraz upowszechniania wiedzy.
Konferencję zakończono przedstawieniem propozycji stanowiska Rady Towarzystw Naukowych w sprawie ustawowego uregulowania działalności społecznego ruchu naukowego i naukowo-technicznego w Polsce. Wskazano także na potrzebę usankcjonowania towarzystw naukowych, zwiększenia ich prestiżu oraz na potrzebę sprecyzowania ścieżek ich finansowania.
Karolina Burno-Kaliszuk