Jak zmieniała się pamięć o wielkich posiadaczach ziemskich, ich roli i statusie na przestrzeni dziesięcioleci? W jaki sposób różne aspekty etosów szlacheckiego i ziemiańskiego postrzegane są we współczesnym życiu społecznym, sztuce i kulturze? – odpowiedzi na te pytania poszukają uczestnicy XIV konferencji z cyklu „Genealogie Pamięci”, która odbędzie się pod koniec września na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Cykl „Genealogie Pamięci” organizowany jest przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność. Tegoroczna, XIV konferencja poświęcona jest pamięci o ziemiaństwie, jego roli i statusie po rozpadzie tej grupy jako klasy społecznej. Ponad czterdzieści badaczek i badaczy z całego świata podejmie również problematykę spuścizny ziemiańskiej i jej wpływu na współczesne społeczeństwa europejskie. Jako punkt wyjścia do poruszanych zagadnień służy hipoteza, że postfeudalne struktury społeczne, wynikające z dynamiki władzy między posiadaczami ziemskimi a chłopami, można badać z perspektywy ich długiego trwania (fr. longue durée).
Ziemiaństwo jako klasa przestało istnieć w wyniku decyzji politycznych i ruchów rewolucyjnych lub stopniowej demokratyzacji systemów społecznych i politycznych. Zaowocowało to odmiennymi dziedzictwami i sposobami upamiętniania szlacheckiej, ziemiańskiej oraz arystokratycznej przeszłości. Choć różnice te pozornie mogą pokrywać się ze stereotypowym podziałem na Wschód i Zachód Europy, organizatorzy konferencji stawiają sobie za cel przyjrzenie się temu, jakie inne konteksty mogą posłużyć do zrozumienia różnorodności pamięci o ziemiaństwie.
Indywidualna i zbiorowa pamięć o ziemiaństwie, a w szerszym sensie pamięć o postfeudalnych strukturach i przestrzeni ze wszystkimi ich złożonościami, będzie się różnić nie tylko w zależności od tego, w jaki sposób epoka ziemiaństwa dobiegła końca, ale także od tego, jakie były jej cechy charakterystyczne w różnych regionach Europy Środkowej i Wschodniej.
W ramach wydarzenia, które uświetni wykład wprowadzający prof. Longiny Jakubowskiej (Uniwersytet w Utrechcie) zorganizowana zostanie również debata okrągłego stołu pt. „Cenione, zakwestionowane, zaniedbane: dziedzictwo (byłych) elit ziemiańskich w Europie Środkowej i Wschodniej” z udziałem wybitnych badaczy: prof. Tomasza Zaryckiego (Uniwersytet Warszawski), prof. Constantina Iordachi’ego (Uniwersytet Środkowoeuropejski w Wiedniu), prof. Marii Wakounig (Uniwersytet Wiedeński), dr Radmily Švaříčkovej Slabákovej (Uniwersytet Palackiego w Ołomuńcu), którą poprowadzi prof. Anna Wylegała z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Konferencja odbędzie się w dniach 25–27 września na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Przewidziano także transmisję online. Więcej szczegółów znajduje się na stronie internetowej Genealogies of Memory 2024.
Cykl „Genealogie Pamięci” to międzynarodowy projekt akademicki realizowany przez ESPS od 2011 roku. Jego celem jest ułatwienie wymiany intelektualnej między badaczkami i badaczami z różnych dyscyplin nauki, zajmujących się pamięcią i historią oraz promocja ich prac w międzynarodowym środowisku akademickim.
AST