Kolokwium socjologiczne o historii polskiej nauki organizuje Instytut Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Referaty będą przyczynkiem do dyskusji wokół „Encyklopedii polskiej nauki akademickiej” autorstwa prof. Piotra Hübnera.
W połowie ubiegłego roku ukazała się trzytomowa „Encyklopedia polskiej nauki akademickiej” autorstwa zmarłego kilka tygodni wcześniej prof. Piotra Hübnera. Liczące blisko 2 tys. stron dzieło znajduje się w otwartym dostępie na stronie internetowej Wydawnictwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Dyskusja wokół tej publikacji stanowić będzie kanwę Kolokwium Socjologicznego o historii polskiej nauki. Swoje referaty zaprezentują:
Wydarzenie odbędzie się 27 maja w godzinach 10:30–15:30 na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Encyklopedia stanowi rozszerzoną, uzupełnioną o nowe hasła-artykuły, wersję pracy Zwierciadło nauki. Mała encyklopedia polskiej nauki akademickiej, która ukazała się dekadę temu. Nowe teksty uzupełniły przeredagowane hasła-artykuły tej publikacji.
Jak podano w opisie trzytomowego dzieła, obejmuje ono 201 haseł opracowanych według układu rzeczowego, a nie alfabetycznego. Takie ujęcie, podkreślono, wynika z samej natury nauki. Autor zwracał uwagę, że podstawą kultury akademickiej są symbole i wartości przechowywane jako depozyt tradycji akademickiej, a nie – jak to bywa w monografiach instytucji nauki czy biografiach uczonych – uwarunkowania materialne. W porównaniu z prymitywnym układem alfabetycznym, zaznacza wydawnictwo, jest to wyższa forma strukturyzacji encyklopedii, ponieważ ułatwia czytelnikowi umieszczenie każdego hasła w kontekście problemowym oraz umożliwia czytanie całej encyklopedii w sposób ciągły. Dodano także, że większość haseł omówionych w pracy – jeśli ujmują problem rozwojowo – dobiega do czasu likwidacji nauki akademickiej przez władze komunistyczne.
Encyklopedia liczy blisko 2 tys. stron. Wśród ponad dwustu haseł znajdujemy m.in. „Nauka czysta w jarzmie utylitaryzmu”, „Ekskluzywizm krakowski”, „Granice akademickości”, „Nauki społeczne a nauki humanistyczne”, „Zniewolenie totalitarne uczonych”, „Mecenat nad nauką”, „Od obyczajów scholarów do obyczajowości studentów”, „Życie intymne uczonych”. Na końcu zamieszczono indeks pojęć oraz indeks osobowy.
Przypomnijmy, że prof. Piotr Hübner był wybitnym badaczem historii oraz socjologii nauki. Od 1995 roku pracował w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Tu zbudował program nauczania nowej subdyscypliny: socjologii instytucji i zrzeszeń. Wcześniej, w latach 1991–1993, stał na czele Departamentu Polityki Naukowej Komitetu Badań Naukowych. Wywierał wpływ na ustawodawstwo w sprawach nauki, wspierał odbudowę społecznego ruchu naukowego, m.in. reaktywując Kasę im. Józefa Mianowskiego – Fundację Popierania Nauki i uruchamiając periodyki: „Nauka Polska – Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój” oraz „Problemy Społecznego Ruchu Naukowego”. W końcu 1989 r. i w 1990 r. współdziałał przy obaleniu ustroju komunistycznego, podejmując pracę doradcy w Komitecie do Spraw Nauki i Postępu Technicznego, współtworzył koncepcję reformy polityki naukowej, jako pełnomocnik ministra likwidował Urząd Postępu Naukowo-Technicznego i Wdrożeń. W roku 1981 aktywnie działał w „Solidarności”, pełniąc z wyboru funkcję przewodniczącego Komisji Zakładowej Oświaty Warszawa-Śródmieście.
Do jego prac książkowych zaliczają się: „Polityka naukowa w Polsce w latach 1944–1953. Geneza systemu” (t. I–II, Wrocław 1992), „Siła przeciw rozumowi… Losy Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1939–1989” (Kraków 1994), „Zwierciadło nauki: mała encyklopedia polskiej nauki akademickiej” (Kraków 2013). Od 1999 roku na łamach Forum Akademickiego tworzył autorski cykl „Z dziejów nauki w Polsce”. Zmarł 8 czerwca 2023 roku w wieku 79 lat.
MK
