W Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego rozpoczął się VIII Światowy Kongres Polonistów, w którym bierze udział niemal 200 uczestniczek i uczestników z 5 kontynentów. Hasłem przewodnim jest „Filologia – od/nowa”.
W spotkaniu biorą udział zarówno teoretycy, jak i praktycy. Prof. Jacek Popiel, rektor UJ, otwierając kongres, podkreślał, że Uniwersytet Jagielloński na trwale wpisał się w rolę organizatora i uczestnika polonistycznych spotkań, bowiem w 2008 roku to właśnie tutaj odbył się IV Kongres Polonistyki Zagranicznej, obradujący wówczas pod hasłem „Polonistyka bez granic”. Obecny kongres stanowi kontynuację idei, która narodziła się we wrześniu 1998 roku w Warszawie, kiedy grono polonistów z różnych ośrodków (Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN, Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Badań Literackich PAN, UJ i UMCS) doszło do wniosku, że istnieje potrzeba spotkań w celu wymiany doświadczeń zarówno z zakresu edukacji języka polskiego, jak i badań nad literaturą, kulturą i historią Polski. Od tej pory kolejne kongresy organizowane były w różnych ośrodkach akademickich: w Gdańsku, Poznaniu, Opolu, Katowicach i we Wrocławiu.
Podczas krakowskiego kongresu poruszone zostaną m.in. zagadnienia przekładu, transferu międzykulturowego, glottodydaktyki. Dyskusji poddane zostaną także nowe perspektywy językoznawstwa, humanistyki zaangażowanej i biohumanistyki, a także takie aspekty, jak studia nad pamięcią czy oddziaływaniem dawnych tekstów na współczesność, uwzględniające różnorodne wyzwania humanistyki cyfrowej.
Do tematyki oddziaływań nowoczesnych technologii na humanistykę nawiązywała w swoim wystąpieniu prof. Bogumiła Kaniewska, rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która stwierdziła, że ludzkim prawem jest prawo do popełniania błędów, a obowiązkiem nauki jest wyciąganie wniosków z tych błędów.
Wniosków tych nie wyciągnie za nas sztuczna inteligencja. Jeśli świat cyfrowy będziemy traktować jako narzędzie do wykonywania naszych, humanistycznych działań, to jest to w porządku. Jeśli damy mu się zawładnąć, to wtedy stracimy to, co najważniejsze – prawo do formułowania i weryfikowania swoich odpowiedzi oraz najważniejszy czynnik ludzki – pamięć, wrażliwość i emocje – mówiła prof. Kaniewska.
Zwracając się do polonistów z zagranicy, prof. Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego, podkreślał, że język i kulturę danego narodu najlepiej zobaczyć z perspektywy obserwatora zewnętrznego.
Liczę, że dzięki wam nie tylko lepiej zrozumiemy współczesną kondycję humanistyki polskiej, ale korzyścią będzie także zrozumienie naszej roli i odpowiedzialności za nią – zauważył.
Prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych, prof. Magdalena Popiel, przedstawiła inicjatywy, które od 10 lat realizuje organizacja, która jest współorganizatorem kongresu. Wymieniła m.in. konkurs o Nagrodę im. Jana Kochanowskiego, projekt „Geopolonistyka – wirtualny most pomiędzy kulturami”, czyli stworzenie mapy instytucji polonistycznych na całym świecie, cyfrowe archiwum literatury polskiej, zachęcając uczestników do aktywnego udziału w tych przedsięwzięciach.
VIII Światowy Kongres Polonistów zainaugurował wykład mistrzowski prof. Michała Pawła Markowskiego (University of Illinois Chicago/Uniwersytet Jagielloński) zatytułowany „Czym była, jest i powinna być filologia”. W programie znalazły się także liczne wykłady, panele dyskusyjne i wydarzenia towarzyszące z udziałem zarówno doświadczonych, jak i młodych badaczy. Szczególna dyskusja z udziałem literaturoznawców i tłumaczy związana będzie z obchodami 100-lecia urodzin Wisławy Szymborskiej i 100-lecia czeskiej polonistyki. Wszystkie spotkania służyć mają szerokiemu spojrzeniu na kulturę polską, wykorzystującemu najnowsze narzędzia porównawcze tworzone przez rozmaite dyscypliny i języki krytyczne.
Podczas Kongresu wręczone zostaną dwie Nagrody im. Jana Kochanowskiego za najlepsze monografie poświęcone kulturze polskiej, opublikowane przez badaczy pracujących za granicą. Odbiorą je: Kris Van Heuckelom za „Polish Migrants in European film 1918–2017” (wydanie polskie: „Nostalgia, solidarność, (im)potencja. Obrazy polskiej migracji w kinie europejskim”) oraz Stanley Bill za książkę „Czesław Miłosz’s Faith in the Flesh. Body, Belief & Human Identity”.
Mariusz Kopiejka, źródło: UJ
O polonistyce także w najnowszym wydaniu FA – dr hab. Andrzej Skrendo z Uniwersytetu Szczecińskiego pyta „Kto się boi polonistyki?”. Wakacyjny numer już niebawem na naszej stronie internetowej.