Po 10 latach na Światowy Kongres Historii Gospodarczej wraca polski panel. Po raz pierwszy zorganizuje go Polskie Towarzystwo Historii Gospodarczej. Wydarzenie odbędzie się na przełomie lipca i sierpnia przyszłego roku w szwedzkim Lund.
Światowy Kongres Historii Gospodarczej (World Economic History Congress, WEHC), organizowany od 1960 roku, to najważniejsza cykliczna konferencja naukowa na świecie, skupiająca historyków i ekonomistów ze wszystkich kontynentów, którzy zgłębiają dzieje gospodarki od czasów najdawniejszych po współczesność. Koordynatorem WEHC jest Międzynarodowe Towarzystwo Historii Gospodarczej (International Economic History Association, IEHA) we współpracy z wybranym ośrodkiem naukowym, będącym gospodarzem wydarzenia w danym roku. Jubileuszowy XX kongres odbędzie się na Uniwersytecie w Lund (Szwecja) między 28 lipca a 1 sierpnia 2025 r. Temat przewodni to wyzwania związane z równością i zrównoważonym rozwojem („Equality and Sustainability Challenges”).
Uczestnicy zjazdów reprezentują szerokie spektrum zainteresowań badawczych, które obejmują różne zakresy chronologiczne i terytorialne, podejścia teoretyczno-metodologiczne (ilościowe, jakościowe), narzędzia i techniki badawcze, wykorzystujące mniej lub bardziej oczywiste grupy źródeł. Cykliczne WEHC to okazja do wysłuchania wiodących światowych historyków gospodarczych, zaprezentowania się młodszych adeptów czy też uchwycenia aktualnego stanu nauki, jej współczesnych trendów rozwojowych, modnych tematów oraz nowatorskich metod. Składa się to na obraz dynamicznie rozwijającej się dyscypliny funkcjonującej na styku historii (nauk humanistycznych) i ekonomii (nauk społecznych). Podczas ostatniego WEHC w Paryżu w 2022 roku spotkało się około 1500 historyków gospodarczych z całego świata, którzy obradowali w ponad 200 sesjach tematycznych. Kongresowi towarzyszą konkursy na najlepszy poster i najlepszą rozprawę doktorską (w trzech kategoriach chronologicznych), debaty, targi wydawnicze oraz wydarzenia kulturalne i integracyjne.
Po raz pierwszy polską sesję zorganizowało Polskie Towarzystwo Historii Gospodarczej (PTHG), stowarzyszenie skupiające krajowe środowisko badaczy dziejów gospodarki, które powstało w 2011 r. Od 2022 r. PTHG jest członkiem IEHA. Propozycja tematu oraz potencjalnych referentów spotkała się z zainteresowaniem organizatorów. Sesję pt. „Equalities and Sustainability Challenges in Transition Economies in Central and Eastern Europe after 1989” zorganizowali: dr Damian Bębnowski (Uniwersytet Łódzki), prof. Piotr Franaszek (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), prof. Tadeusz Janicki (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) oraz prof. Cecylia Leszczyńska (Uniwersytet Warszawski).
Referaty przedstawią naukowcy z Polski i zagranicy: dr Łukasz Dwilewicz, prof. Wojciech Morawski, prof. Iryna Shandra (wszyscy ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie), dr Tibor Valuch (Katolicki Uniwersytet Karola Eszterházyego w Eger, Węgierska Akademia Nauk), dr Roman Masyk (Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki), prof. Antonie Doležalová (Uniwersytet Karola w Pradze, Akademia Nauk Republiki Czeskiej, Uniwersytet w Cambridge), dr Damian Bębnowski, dr Kamil Kowalski, prof. Andrzej Pieczewski (wszyscy z Uniwersytetu Łódzkiego), prof. Lucyna Błażejczyk-Majka (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), prof. Piotr Franaszek (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie), prof. Cecylia Leszczyńska (Uniwersytet Warszawski), prof. Bogdan Murgescu, Ștefan-Marius Deaconu (obaj z Uniwersytetu Bukareszteńskiego) oraz dr Dariusz Grala (Wielkopolska Akademia Społeczno-Ekonomiczna w Środzie Wielkopolskiej – Akademia Nauk Stosowanych).
Polacy niejednokrotnie organizowali sesje tematyczne na kongresach IEHA, ostatnia jednak przypadła na XVII WEHC w japońskim Kyoto w 2015 r. Według przedstawicieli PTHG, dziesięcioletnia przerwa w tym zakresie nie odzwierciedlała ostatniego etapu rozwoju badań nad historią gospodarczą w Polsce.
Polskie Towarzystwo Historii Gospodarczej od 2011 r. stara się rozwijać i popularyzować wiedzę w zakresie historii gospodarczej na forum krajowym i międzynarodowym, poprzez prowadzenie badań, działalność wydawniczą oraz organizację, wspieranie i udział w konferencjach naukowych. PTHG już dwukrotnie organizowało swój panel w ramach XX i XXI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, ale nigdy nie zanotowało podobnego osiągnięcia na forum międzynarodowym. Dlatego włączenie do programu XX WEHC sesji zaproponowanej przez PTHG stanowi znaczący sukces naszego Towarzystwa i szansę na zaprezentowanie wyników badań nad problemem transformacji społeczno-gospodarczej w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 roku – wskazuje prof. Tadeusz Janicki, prezes zarządu PTHG.
Od początku historii kongresów Polacy odgrywali na nich istotną rolę, przyciągając swoimi badaniami uwagę środowiska międzynarodowego.
W czasach komunistycznych delegacje te nie były zbyt liczne, skupiały jednak ówczesne autorytety naukowe. Mam tu na myśli Witolda Kulę, Mariana Małowista, Antoniego Mączaka, Jerzego Topolskiego, czy Andrzeja Wyczańskiego. Po 1989 r. historia gospodarcza w Polsce weszła w fazę kryzysu, którego jednym z przejawów była słabsza reprezentacja rodzimej nauki na tym ważnym globalnym forum – tłumaczy dr Damian Bębnowski, główny organizator sesji PTHG, który wraz z prof. Piotrem Franaszkiem opublikował analizę wspomnianego problemu w ostatnim numerze „Roczników Dziejów Społecznych i Gospodarczych”.
Trzeba podkreślić, że polscy badacze, reprezentujący inne specjalizacje wezmą udział również w odrębnych sesjach, niekiedy je współorganizując równolegle do „instytucjonalnej sesji” PTHG. Warto zwrócić uwagę na sesję dr. Marcina Wrońskiego (SGH) pt. „Charting Uncharted Territory. Filling the Blank Spots on the Map of Historical Inequality: Pre-industrial Economies”. Tym samym, krajowa reprezentacja na kongresie w Lund będzie jeszcze liczniejsza. Program WEHC w Lund jest dostępny na stronie internetowej kongresu.
źródło: PTHG