„Samorząd terytorialny wobec procesów centralistycznych. Perspektywa polska i międzynarodowa” – to tytuł III Międzynarodowej Konferencji Naukowej w ramach współpracy polsko-ukraińskiej, która odbędzie się w dniach 30–31 maja w Krakowie.
Struktury samorządu terytorialnego występują w przeważającej większości państw na świecie, w tym we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, choć nie można w tym kontekście mówić o jednolitym modelu ustrojowym. Jednak wszędzie opiera się on na zasadzie subsydiarności, która znajduje się też w Konstytucji RP. Wynikająca z tej zasady decentralizacja władzy publicznej jest zjawiskiem złożonym i przebiegającym wielotorowo. Jej istotą jest bowiem tworzenie większej liczby ośrodków decyzyjnych, indywidualnie odpowiedzialnych za wykonywanie konkretnych zadań publicznych, ale jednocześnie mających we wskazanym zakresie samodzielność i wolną wolę, będących niezależnymi od organów stopnia wyższego. Reforma wprowadzona na początku lat dziewięćdziesiątych w Polsce doprowadziła do uniezależnienia się jednostek samorządu terytorialnego od władzy centralnej i dała im narzędzia do efektywnego zarządzania istotną częścią spraw publicznych na danym obszarze. Model polski jest w konsekwencji tejże reformy charakteryzowany jako decentralizacyjny, podobnie jak to ma miejsce w krajach nordyckich oraz stabilnych demokracjach Europy kontynentalnej. W ostatnich latach jednak coraz wyraźniejsze stają się tendencje recentralizacyjne wiążące się z systematycznym odbieraniem uprawnień samorządom na rzecz władzy centralnej. Mimo że z badań wynika, iż Polacy darzą samorząd prawie dwukrotnie wyższym zaufaniem niż rząd, zmiany nie są z przedstawicielami władz lokalnych konsultowane, a ich coraz głośniejszy sprzeciw jest lekceważony. Wiele z tych zmian nie zostało przez opinię publiczną w ogóle dostrzeżonych, bo polski proces recentralizacji ma póki co charakter chaotyczny i mało dynamiczny.
Z wieloma problemami boryka się także samorząd na Ukrainie. Konieczność usprawnienia procesów rządzenia na poziomie lokalnym i zwiększenia funkcjonalności wspólnot, przy jednoczesnym zachowaniu integralności państwa stanowi wielkie wyzwanie, przed którym stoi obecnie ten kraj. Tendencje centralistyczne stanowią coraz większe zagrożenie dla demokracji lokalnej w Polsce, Europie i na świecie, dlatego też wydaje się, że wskazana tematyka konferencji będzie stanowiła interesującą przestrzeń do dyskusji i wymiany doświadczeń w międzynarodowym gronie badaczy tej materii. Konferencja jest już trzecim spotkaniem organizowanym w ramach współpracy z ośrodkami naukowymi na Ukrainie. Zaplanowano kilka bloków tematycznych:
Odbędzie się siedem sesji plenarnych, podczas których poruszone zostaną m.in. takie tematy, jak: europeizacja polskiego samorządu terytorialnego, centralizacja procesów informacyjnych i informatyzacyjnych w działalności administracji publicznej, wpływ kultury politycznej na proces funkcjonowania demokracji w Polsce w latach 2006-2018, człowiek w procesie zrównoważonego rozwoju gospodarki cyfrowej, metody ochrony informacji w systemach zarządzania elektronicznego.
Konferencja odbędzie się 30–31 maja w Auli im. W. Danka na Uniwersytecie Pedagogicznym im. KEN w Krakowie, przy ul. Podchorążych 2. Organizatorami wydarzenia są: Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, FRDL –Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie, Odeska Narodowa Akademia Łączności im. A.S. Popowa (Ukraina), Kijowski Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki (Ukraina), Związek Ukraińskich Prawników (Ukraina). Patronem medialnym jest miesięcznik „Forum Akademickie”.
MK